CHÚ TƯ CẦU
L ê Xuyên
Chương
I
Trời
đã chạng vạng tối...
Tư
Cầu mới về tới nhà lấy thêm lúa cho vịt
ăn. Nói chuyện bá láp một hồi mà trời sụp
tố lúc nào không hay! Đến chừng nghe thiếm Hai má
của anh ta hối, anh ta mới hay:
-
Ủa Cầu, mày tính ở đây nói chuyện dần lân
riết rồi không chịu đem lúa vô trổng hả!
Bộ mầy không vô gom ba con vịt lại hả?
-
Tui có gởi con Phấn nó coi chừng dùm rồi mà!
-
Ừ gởi! Để tía mầy về ổng thấy
ổng đả cho mầy một trận rồi mầy
kêu trời!
-
Thì đi đây nè...
-
Tư Cầu chẳng nói chẳng rằng gì nữa
hết, xốc thúng lúa lên nách bưng đi. Anh ta ghé qua mái
nước múc một gáo uống ừng ực. Rồi
như để trút nổi bực tức, anh ta hắt
tẹt nước còn dư vào đám rau om, móc gáo vào cây
đinh nghe một cái cộp, lấy tay quẹt miệng
rồi bưng thúng lúa thẳng ra bờ xẻo trước
nhà.
Để
thúng lúa xuống xuồng vững vàng rồi Tư Cầu
vừa nhổ cây sào vừa đưa chơn tống
xuồng ra và chống sào cho xuồng đi vèo vèo trên
mặt nước.
Mùa
nầy nước trong xẻo Rô cũng cạn.
Đôi
lúc lườn xuồng, be xuồng cọ rào rào vào
những đám rau muống, những đám lục bình,
những nhánh điên điển.
Trời
chỉ còn mờ mờ sáng...
Ra
giữa khỏang đồng trống, gió thổi mát
rượi. Tư Cầu cũng thấy thơi thới
trong lòng chớ không còn bực bội như hồi nãy
nữa.
Và
như cảm hứng, anh ta vừa chống vừa ca vài
câu vọng cổ, cái bài vọng cổ "văng vẳng
tiếng chuông chùa..." mà anh ta nghe ở cái máy hát của
ông Xã Tám. Có mấy cái dĩa hát đi hát lại hòai anh ta
nghe riết rồi cũng thuộc lòng hết. Thuộc lòng
rồi anh ta sang qua bắt chước cho đúng cái
giọng ngân ư.. ử... của Năm Nghĩa, cái
giọng mà anh ta cho là "mùi bạt mạng".
Trong
buổi chiều tà, giọng của Tư Cầu vang lên
trên đồng vắng. Tiếng ư ử vuốt câu ca
của Tư Cầu (theo điệu Năm Nghĩa) đôi
lúc bị khựng ngang mỗi lần anh ta phải
chống sài xuống để đẩy xuồng đi tới.
Càng
vô sâu trong ruộng đường nước càng hẹp
và trong cảnh nhá nhem những đường nước
ấy chỉ còn là những vệt sang sáng ngoằn ngòeo như
những lối đi mòn trên cỏ.
Chống
gần tới chòi giữ vịt của Phấn, một cô
gái chăn vịt ở gần đó, Tư Cầu dừng
sao lại lấy hơi hú:
-
Ì ì... ì ì ì!
Phấn
nghe vội chạy ra:
-
Sao đợi chừng nầy mới vác mặt ra hả?
-
Chừng này chớ chừng nào nữa!
-
Nói nghe sướng hông! Gom dùm bầy vịt của anh
mệt thấy mồ!
Tư
Cầu cười:
-
Nhờ có một chút vậy mà cũng rên!
-
Vậy mà còn nói một chút nữa! À hồi nay vịt
của tôi có một con bị lươn rút ngất ngư,
tui làm thịt nấu cháo ở trỏng, một chút anh qua
ăn nghen!
-
Ừ qua thì qua, nhưng để dìa coi sóc ba con vịt
đã.
-
Ta nói ta gom về đủ hết rồi mà!
-
Gom thì gom chớ cũng phải dìa coi lại
cái đã. Còn un muổi cho con Sấm nữa chi!
Con
sấm là tên con trâu cổ mà tía của Tư Cầu giao cho
anh ta đem vô chòi vịt chăn luôn, vì
mấy em nó còn mắc đi học. Một công hai chuyện
như vậy cũng tiện hơn.
Nói
xong, Tư Cầu vội vàng chống xuồng về chòi
mình, nhưng Phấn kêu giựt ngược lại:
-
Nhớ qua nghe hông. À mà anh còn chút dầu lửa nào không cho
tui mượn đỡ.
-
Hết ráo rồi. Còn ba cái rọi mù u để chút nữa
tao đem qua.
-
Qua mau mau nghen!
-
Ừa mà!
Chòi
của Tư Cầu cách đó cũng không xa. Hai bên hú qua hú
lại vẫn còn nghe tiếng. Chòi dựng đơn sơ
sài lợp rơm, vách rơm, không lớn hơn cái miễu
Thổ Thần của nhà ông Hội Đồng Hòa ở ngòai vàm
sông bao nhiêu. Tất cả giang sơn của Tư cầu gồm
có bấy nhiêu đó, với hai cái nồi, vài cái
chén, và một cái nớp để tối đến là anh
ta chui tọt vô đó ngủ.
Căn
chòi cất trên một cái giồng nhỏ đủ
chứa một bầy vịt vài trăm con và đủ
chỗ buộc con Sấm. Tuy lúa má đã làm xong và nhằm
mùa khô mà xung quanh giồng nước vẫn còn xâm xấp.
Đìa, bàu gần đó cũng nhiều. Dụng ở
chỗ có nước đó, gia đình của Tư Cầu
cũng như của Phấn nuôi vịt cho có lợi
hơn. Con Sấm của Tư Cầu cũng có đủ
cỏ ăn cầm chừng với rơm. Và Tư Cầu
ở đó vừa chăn vịt vừa giữ trâu kể
cũng tiện.
Về
tới nơi Tư Cầu tay bưng thúng lúa, tay kéo mũi
xuồng rườn lên cỏ, hấp tấp xem bầy vịt,
coi lại hàng đăng thấp rào nhốt bầy vịt
con kẻo ban đêm chuột vô tha hết, liệng thêm
rơm cho con Sấm, rồi để thúng lúa trên cái gióng.
Xong
xả, anh ta đi lại góc chòi quơ vài cây rọi mù-u
phơi khô, nhảy phóc xuống xuồng chống qua chòi
của Phấn.
Tuy
Trời đã tối hẳn, Tư Cầu không cầm
đèn đuốc gì hết, và chống xuồng ra đi
"thuộc lòng" theo dòng nước giữa những
đám rau muống ra dừa, giữa những bụi ô-rô,
cóc kèn chen lẫn vài chòm cây điên điển.
Chòi
vịt của Phấn cũng gần giống như cái
chòi của Tư Cầu, nhưng cách sắp đặt coi
bề vén khíeo hơn. Dầu sao Phấn cũng là đàn bà
con gái, còn nó là đàn ông con trai nên sống xô bồ xô
bộn quen rồi.
Phấn
mười sáu tuổi, Tư Cầu mười bẩy
tuổi, vậy mà Phấn có vẻ khôn lanh hơn nhiều.
Cách thức anh ta sống thật cũng y như hồi còn
sáu bảy tuổi, hồi còn chơi "cất nhà
chòi" bằng ống sậy và lá chuối với
Phấn...
Tư
Cầu chống xuồng vừa tới nơi
đã nghe iếng Phấn hỏi vọng từ phía sau chòi:
-
Anh Tư hả anh Tư?
-
Ừa, thì tao chớ còn ai nữa! Sao đèn đuốc gì
mà không có, tối om vậy nè?
-
Vậy mà cũng hỏi! Bộ anh quên đem đèn roi mù-u
qua rồi hả?
Nhớ
lại hồi nãy Phấn có hỏi mượn dầu
lửa để đốt đèn. Tư Cầu bắt
tức cười vì nó quên lú đi mất để Phấn
phải hỏi vặn vẹo như vậy:
-
Có chớ sao quên! Mà mầy làm gì lục đục ở
đằng sau đó Phấn?
-
Tắm chớ làm gì mà hỏi! Đốt rọi lên đi
anh Tư… chớ bột đứng như trời
trồng đó hả?
Tư
Cầu xách một cây rọt mù-u lại bên ba ông táo mà
lửa than còn đỏ ao: phía trên ông táo bắt một
chiếc nồi nhỏ, cháo vịt sôi ọc
ạch. Nó kê miệng thổi một hơi vào mớ than
cho lửa bùng lên, rồi kê rọi vô đốt.
Ánh
sáng của cây rọi mù- u không là bao nhưng cũng
đủ soi cả căn chòi nhỏ xíu. Vừa lúc đó
Phấn ở phía sau đi vào. Nó tắm dưới bàu
nước au chòi có thay đồ thay đạc gì đâu mà chiếc
quần đang mặc vẫn khô rang
Cô
ta quân trên ngực một chiếc khăn vằn hẹp
khổ, một tay giữ chặt hai mối khăn ở
sau lưng.
Cảnh
tượng đó hơ lạ mắt đối với
Tư Cầu. Anh ta nhìn trân trối khuôn ngực vung nhọ
dưới tấm khăn vằn nhỏ hẹp còn
ướt nước. Mọi khi anh ta đâu thấy có
như vậy.
Thật
tình anh ta lấy là lạ vì đâu biết mấy
đứa con gái mới lớn lên thường ngày hay
nịt vú sát rạt.
Thấy
Tư Cầu nhìn mình, Phấn đâm ra mắc cở, cô ta
đứng khựng lại, rồi chạy quơ lấy
cái áo túi trêo trên móc tre, lúng túng xỏ vào, rồi một tay
vừa gài nút một tay vừa rút cái khăn vằn ra
đem phơi trên cây sào gác trước chòi. Xong Phấn chạy vô làm
tĩnh hối Tư Cầu:
-
Thôi vô sắp chén ra ăn cháo đi anh Tư! Khuya rồi
nghen! Mơi con dậy sớm thả vịt đi ăn
chớ!
Phấn
cho là khuya nhưng chỉ lối tám giờ tối gì đó.
Ở vườn, khi gà lên chuồng người ta đã
rụt rịt đi ngủ rồi...
Tư
Câu chẳng nói chẳng rằng đi lấy chén
đủa để xuống đất gân chỗ cắm
cây rọi mù-u. Trong lúc đó Phấn đi nhắc nồi
cháo bưng lại rồi đặt cái tay cầm kho lên,
chụm thêm mấy nhánh củi điên điển vào
bếp.
Tư
Cầu vừa lấy giá múc cháo ra chén vừa hỏi:
-
Mầy còn nấu nướng cái gì nữa đó Phấn?
-
Kho ba miếng thịt chớ nấu cái gì nữa. Bộ
anh nói có con vịt đem ra nấu cháo hết trọi sao... Kho
thịt vịt mà không có gừng tức quá!
-
Để mơi tao về kiếm đem ra cho... Mà mầy
nói khôngg có gừng rồi ba miếng thịt vịt
luộc nầy chấm vô nước mắm gì mà ăn bây
giờ hả?
-
Có nước mắm ớt đó chấm đỡ
chớ bộ chết sao! Anh sao khó quá! Nữa rồi con cùi
nó lấy anh!
Tư
Cầu nổi đóa:
-
Còn mầy thằng chỏng chết sình nó lấy mầy!
Phấn
đang chặt thịt vịt nghe vậy bắt tức
cười và đổi giọng:
-
Hứ nói vậy mà cũng nổi cáu... Thôi nè lại ăn
đi!
Hai
đứa nó xáp lại bên nồi cháo. Tư Cầu làm
một hơi năm chén cháo và gắp hết nửa dĩa
thịt vịt luộc. Cháo nóng lại ở trong chòi
khuất gió nên mồ hôi mồ kê chảy ròng ròng mặc
đầu Tư Cầu ở trần trùi trụi. Anh ta kéo
chiếc khăn tắm ở cỏ ra lau mặt rồi
đứng dậy đi lục lọi bẻ một
cọng tre xỉa răng. Anh ta vừa xỉa răng
vừa chép miệng coi bộ no đủ lắm.
Phấn
còn ngồi ăn nán ba miếng thịt vịt cho hết.
Trán cô ta tấm mồ hôi và những sợi tóc lòa xòa
xuống dính vào. Cô dọn dẹp xong chén đủa thì
Tư Cầu đứng hứng mát nãy giờ ở
trước chòi cũng trở vô.
Anh
ta ngồi bệt xuống đất móc cái túi nhái
đựng thuốc lận trong lưng quần vận ra.
Xé một miếng giấy trong cuộn giấy quyến,
bốc một nhúm thuốc giồng để lên,, lựa
bỏ ra vài ba cái mắt thuốc, Tư Cầu chậm
rải vấn một điếu lớn gần bằng
ngón tay trỏ.
Xong
anh ta để lên lòng hai bàn tay xe tròn một vòng rồi
đưa lên miệng le lưỡi liếm dán mép giấy,
vặn đầu giấy ló ra ngòai cho xoăn nhỏ
lại và kê vào roi đốt.
Tư
Cầu bập bập vài cái cho cháy đỏ đầu
thuốc, rồi hít một hơi dài, đọan từ
từ nhả khói thuốc một cách rất khóai trá.
Mới
từng tuổi đó mà Tư Cầu đã ghiền
nặng như một số trai tráng khác trong làng. Mấy
năm về trước, nó cũng khổ sở rất
nhiều về cái nạn ghiền đó. Tía của anh ta
đánh lên chưởi xuống cấm cản đủ
điều, nhưng thét rồi cũng chịu thua luôn.
Ban
đầu anh ta còn ra vườn, ra sau chuồng heo, sau
cầu tiêu hút chùn hút lén, riết rồi đâm lì ra hút công
khai. Bây giờ tía anh ta cũng phải bấm bụng
chịu thêm cái khỏan xài về` tiền thuốc vấn
cho nó. Dẫu sao đi nữa Tư Cầu cũng đã
lớn rồi và vẫn gánh công kia việc nọ cho gia
đình.
Ngồi
trên chiếp nói, Phấn lặng yên nhìn Tư cầu hút
thuốc và tủm tỉm cười. Với điếu
thuốc dính xệ xệ ở môi dưới, Tư
Cầu có vẻ người lớn, có vẻ một
ngời đàn ông. Nghĩ đến đó, Phấn cúi
đầu lấy tay vân vê cọng đệm ló ra ngòai mép
nóp rồi khẻ thở dài.
Trong
lúc đó Tư Cầu vẫn như không và tiếp tục
phì phèo hút thuốc, Phấn nhì trân anh ta một hồi và
đâm ra bực mình ngạng Chợt nhìn thấy cây rọi
mù-u đã cháy tàn gần mấy miếng chót cô kêu Tư
Cầu và nói chọn lỏn:
-
Cây rọi tắt hết kìa ngồi đó hút thuốc hòai
đi!
Tư
Cầu ngạc nhiên trước sự tức giận
bất thần đó và nhìn lại cô ta một hồi
rồi khoan thai lấy cây rọi khác đốt tiếp anh
ta không hiểu làm sao hết v` cũng chẳng cần
hiểu làm gì. Anh ta cho rằng có lẽ đàn bà con gái khác
đàn ông con trai là hay bất thường như vậy
cũng nên!
Ngồi
nín thinh một hồi, Phấn mới lên tiếng gợi
chuyện:
-
À anh Tư, anh có biết đến cuối tháng chạp này
con Thắm nó đi lấy chồng không anh?
-
Ư…
-
Ừa!... cái gì anh cũng ừ ừ mà không biết cái
khỉ khô gì hết!
-
Đừng làm bột tài khôn hòai mầy! Tao nói ừ là
ừ. Con Thắm nó lấy thằng Năm Tôn con ông
Biện Dưỡng ở trên kinh Bang Chang bộ tao không
biết hả?
-
Dữ hông! Chắc trời mưa nên cóc mới mở
miệng!
-
Tư Cầu hứ một tiếng rồi quăng
mạnh cái tàn thuốc ra trước sân chòi.
Phấn
lấy cây rọi mù-u gạt bơt tàn để cho thêm ánh
sáng và nhích lại gần bên cạnh Tư Cầu. Cô
với tay quơ một nhánh củi điên đỉe
vừa dập dập tàn rọi còn lên khói vừa nói:
-
Hai vợ chồng con Thắm cũng bằng tuổi
tụi mình đó...
-
Tư Cầu ngước mắt nhình lại:
-
Hứ! người ta chưa ăn chưa ở gì hết
mà mầy đã kêu là hai vợ chồng! Sau mày gấp quá
vậy Phẩn mà tụi nó bằng tuổI tao với mầy rồi có sao hông?
-
Còn có sao nữa. Người ta cũng như mình mà...
vậy đó! Bộ anh không biết lo sao?
-
Lo cái móc xì gì hả? Chừng nào tới rồi hãy hay
chớ tao không lo gì ráo.
Phấn
ngập-ngừng một lát rồi đắm đuối
nhìn Tư Cầu và giọng cô ta trầm dịu xuống.
-
Bộ anh không... không... nghĩ đến tui hả?
-
Thì mầy chình ình ra đó chớ còn nghĩ ngợi gì nữa?
Cô
nhích lại gần Tư Cầu thêm một chút nữa:
-
Anh nầy nói kỳ quá! Bộ anh không nghĩ tụi mình
cũng như... vợ chồng con Thắm sao?
Nghe
nói vậy, Tư Cầu ngồi thẳng lưng nhìn
Phấn từ đầu đến chân: một
gương mặt bầu bỉnh với đôm mắt
long lanh, với đôi môi hơi dầy một chút, ướt láng bên ánh lửa
rọi chập chờn, đôi cánh tay tròn trịa ló ra
khỏi chiếc áo túi cụt tay và một thân mình chắc
nịch như thân cây chuối hột...
Tư
Cầu như vừa ý và thấy sao dễ chịu trong mình! Anh ta
vừa cười vừa nói với Phấn:
-
Ừ, mầy coi cũng được!... Ối thôi,
tới đâu hay tới đó chớ tao không nghĩ
nghiếc gì hết... Còn tía má tao nữa chi?
-
Nói như anh vậy hết chuyện rồi! Bộ ai
cấm cản tía má anh lo cho anh sao? Còn tụi mình ở
đây làm gì hả?
-
Coi ba con vịt chớ làm gì nữa!
-
Hứ lãng òm! Anh sao vậy hòai... Bộ anh không thấy
người ta cũng như mình mà nên vợ, nên chồng,
sung sướng tấm thân, bộ anh không... không...
muốn, không thèm hả?
-
Ý cha thèm! Ừ sung sướng đâu được vài
tháng như hai vợ chồng anh Hai tao đó, rồi chưởi
bới đập lộn nhau rùm trời, rồi đẻ
xòn xọt cả bầy cả lủ để lo chạy
gạo cho sói đầu hả?
-
Bàn ngang như vanh vậy thì nói làm gì cho thêm tổn. Bộ
ai cũng vậy hả? Chớ anh không thấy vợ
chồng anh Hai tui sao...
Tư
Cầu cười lớn:
-
Ối thôi, vợ chồng anh Hai mầy thì hết chỗ chê...
Thiệt như ếch bắt cặp!
Và
Tư Cầu thấp giọng hỏi luôn:
-
Ê Phấn, bộ hai ảnh chỉ tối ở nhà bị
anh cản mũi cản lái gì hay sao mà tao thấy cứ
chạy tọt ra sau vườn chuối xà nẹo với
nhau hòai vậy hả?
Phấn
nghe hỏi vậy mắc cở nhưng thấy thinh thích
trong lòng vì Tư Cầu đã hưởng ứng câu
chuyện của nó. Cô ta làm bộ gạt ngang:
-
Bậy nà!...Mà sao anh thấy? Anh dóc tổ!
Tư
Cầu hấp tấp trả lời:
-
Ừ thì dóc! Tao đi bẩy cò ở mấy cái mương sau
vườn chuối nhà mày hòai mà tao lại không thấy!
Phấn
chêm thêm::
-
Bộ anh thấy họ rồi họ không thấy anh
chắc?
-
Con nầy ngu quá! Bộ mầy nói tao đi ngờ ngờ
đó để cho họ thấy hả? Tao còn phải
đi rình bẩy cò nữa chớ mầy quên sao? Như
vậy họ dễ gì thấy tao được?
-
Rồi anh rình ếch bắt cặp luôn?
-
Đâu có mậy! Thì sẵn tao ngồi núp rình bẩy cò tao
cũng nín luôn, chớ chẳng lẽ la làng lên hay sao?
Phấn
nghe Tư Cầu nói vậy, cười hăng hắc:
-
Anh nầy nói nghe ngộ quá ta!
Tư
Cầu cũng bắt cười xòa theo, Phấn vẫn chưa
chịu buông lơi câu chuyện:
-
Bộ anh mà dám ngó họ!
Tao
mà không dám ngó! Thì nó ngờ ngờ trước mắt tao
đó mà dám ngó hay không dám ngó gì mậy!
Phấn
vẫn chưa chịu tha:
-
Vậy anh thấy cái gì anh kể tui nghe coi!
Tư
Cầy thấy con này cứ hi dần lân một cách nhí
nhảnh như vậy mới hiểu ra... Hồi nãy anh ta
tưởng con Phấn muốn chọc
tức mình nên mới hỏi những câu cắc cớ
như vậy.
Té
ra con này nó muốn sanh quỹ mà! Nghĩ tới đó,
Tư Cầu bỗng nhiên thấy khóai chí trong bụng. Khóai
chí vì anh ta không lù khù như con Phấn tưởng đâu.
Tư
Cầu thở khì ra một cái như đã giải
quyết được điều gì, rồi dựa
lưng ra sau hay tay chống xuống đất, hai chân
vắt tréo ngỏai và một bàn chân thì nhịp nhịp...
Anh ta cười ha hả một mình, rồi liếc
nữa mắt nhìn Phấn và bằng một giọng
của một người biết "ăn chắc"
điều gì, anh ta ởm ờ lên tiếng:
-
Thì thôi tao không thấy cái gì hết...
Phấn
vừa hơi bực mình vừa hơi thích thích. Cô thóang cau
mày rồi cười lỏn lẻn...
Tư
Cầu ngồi lặng thinh nhịp nhịp chân. Chưa bao
giờ anh ta thấy khóai trong lòng như vậy. Anh ta có
cảm tưởng như bây giờ mình mới
thiệt lớn hơn Phấn. Lớn như thế nào thì
không phân tách nổi, nhưng "lớn"... gọn lõn
vậy thôi.
Sự
lặng thinh của Tư Cầu làm cho Phấn hơi
luống cuống. Không biết làm gì, cô đưa tay xổ
đầu tóc ra để bới lại.
Tư
Cầu đã thấy Phấn xổ đầu bới tóc
kể cả mấy chục bận rồi nhưng lần
nẫy mnới để ý nhìn kỹ.
Trong
ánh sáng lung linh của cây rọi mù-u, Phấn đưa
đôi cánh tay tròn lẳng lên cào cào mớ tóc cho thêm suông
sẻ.