NHƯ NƯỚC
TRONG NGUỒN
Nguyễn
Văn Sâm
1. 'Cao
cao chi tổ, viễn viễn chi tông, thúc bá đệ huynh,
cô nhi tỷ muội nhà bây ra nghe tao chửi thơ nè...’ Tư bề yên lặng. 'Sóng bủa thuyền câu lướt
dập, nhà xập b́m b́m leo, đéo mẹ tổ… chó đẻ nó cũng leo theo...Tổ cha
ông bà nó...chơi với khỉ, khỉ vổ đít,
chơi với con nít, con nít lờn mặt, không bằng
tuổi lẻ của tao mà bây bày đặt nói ra nói vô
để gia đ́nh tao hục hặc xáo xào...'
Tiếng chửi của bà Hương giáo
Hải ngọt như tiếng ca của mấy cô danh ca Ba
Bé, Tư Sạn trong dĩa hát Asia cất lên đằng
kia, lan trong gió chiều, tỏa ra phía đầu nầy
cù-lao đánh dấu sanh hoạt đặc biệt của
xóm mà má tôi xác định rằng th́ là 'đi bốn biển chín châu cũng không dễ
dầu ǵ gặp.'
Mỗi lần bà Hương trổ tài là mỗi lần tôi
và bàng dân thiên hạ ở đây khoái chí tử: Vừa giải trí vừa đổi thay
không khí nhàm chán của một nếp sống trầm
trầm - trong vùng
đất nhỏ bằng bụm tay lọt giữa con sông
rộng - kéo dài
trước đó. Sồn sồn người nhưng du
dương giọng, bà Hương có tiếng chửi không
khác mấy tiếng hát ru em trưa nắng, mùi mẫn
như bài ca dạ cổ hoài lang từ phu tướng lên
đường, đă điếu c̣n hơn nghe mấy con
nhỏ xóm dưới kéo vuốt lên cao ngất, nhọn lễu như kim chích nhè nhẹ,
nhột nhột vô tim, lăn tăn tới từng sợi
dây thần kinh trên khắp cùng thân thể, mấy tiếng
chót của một câu ḥ ruột. Nói có hơi quá, nhưng c̣n
khoái hơn nghe trai gái mèo mỡ đối đáp trững
giỡn lúc giă gạo đêm trăng. Chứng kiến
tụi nó ỡm ờ trao t́nh bằng miệng ḥ mắt
liếc tôi khoái lỗ tai th́ có mà bằng bụng th́ không.
Tôi nhớ tới tấm thân tôi. Con trai khi dễ coi như
chẳng cùng loài cùng lứa, kiểu thằng Lai, thằng
Chệt nào lạc loài trong xóm. Con gái đi ngang qua không
cần biết tôi đương đứng đó,
đương có mặt. Không đứa nào ngó thẳng vô
mặt tôi mà biết mắc cở bối rối, trong khi
đó đối với mấy thăng khác cở tuổi
tôi, mấy con nhỏ nầy thường khi hành
động kiểu như bị hớp hồn: quưnh quáng,
tiếng được tiếng mất, cà-lăm
cà-lập, vuốt-vuốt tóc, kéo-kéo áo, đỏ mặt
cúi đầu ngó-ngó xuống chưn ....thấy mà phát
nực. Có đứa c̣n lấy ngón cẳng cái chà-chà
dưới đất thiếu điều chết cha
khoảnh đất chỗ đang đứng, trí óc bay
bổng mất tiêu, mười điều hỏi trả
lời ăn-trét hết tám, chín. Lũ quỷ nầy
một trăm đứa như một, đi ngang tôi
như bước qua khúc cây mục nằm chận
đường đi, như đi ṿng một vũng
nước dơ cần tránh, ngó tôi như ngó một g̣
mối, một đống đất, một cục
đá tảng, tĩnh
rụi. Tôi hỏi, tôi chào tụi nó cũng trả lời
bă-lă bô-lô vài ba câu vậy, nhiều khi vui vẻ thân mật
nữa là khác, nhưng mà qua con mắt vừa nháy nháy
vừa suy nghĩ của tụi nó, chém chết tôi cũng thấy
chàng ràng trước mặt một điều ǵ đó
như là tội nghiệp, như là thân mật bằng t́nh
anh chị em cḥm xóm láng giềng nổi lên trong ḷng.
Tôi với tụi nó đồng trang lứa
chớ bộ, mặc dầu tôi không xổ người
bự-xộn như thằng Quang, nhưng đâu phải
teo nhách không nên h́nh nên dạng đâu. Chỉ hèn đứa
một chút v́ bận-bịu cặp nạng thôi. Làm ǵ có cái
t́nh tinh khiết đó giữa trai tân gái mọn không cùng máu
mủ! Đứa nào mà có
dính líu một chút xíu bà con, thứ đồ bà con xa mút tí tè
chống bảy sào không tới, vừa đi vừa nhai
rồi liệng cả chục miếng trầu cũng c̣n
xa-lơ xa-lắc, kiểu má
tôi với thiếm của nó cùng một đầu ông
cố, mà hể phải đối đáp thân thiết
tới câu thứ nh́ th́ tụi nó dở giọng xa-xa,
gần-gần, kiểu cật ruột máu mủ, lại
c̣n làm bộ ngây thơ thân t́nh theo kiểu bà con. Nực
thiệt, nhiều khi ước sức tôi muốn đá
cho một đá hay xán cho một bạt tay mới đă
nư.
Bởi vậy tụi nó trai gái hát ḥ, nghe th́
nghe chớ tôi không kết cho lắm. Bà Hương giáo
chửi th́ lại là chuyện khác à nhe! Lạ lạ, hay
hay. Thưởng thức mà không thấy tức tức ghét
ghét ganh ganh bụng, nghe mà thanh thản, thơ thới ḷng.
Tôi tỉnh táo uống hớp từng âm thanh giai
điệu, tôi bàng hoàng lạ lẫm về sự phong phú
thần sầu của làn hơi con người ta trong
việc vuốt tiếng lái giọng. Đó là chưa
kể về mặt ư nghĩa, câu chửi ở đây
như ẩn hiện chập chờn một yếu tố
đặc biệt ǵ đó khiến cho ḿnh khoái rơn,
nhiều khi muốn nhảy dựng lên, muốn cười
thật lớn. Nếu lâu ngày mà bà ta không lên tiếng tôi dám
cá một ăn mười là nhiều người thấy
thiếu thiếu thèm thèm lỗ tai kiểu như bữa
nào bà ngoại lật đật đi xóm, quên đem theo ô
trầu chắc lưỡi than thèm miệng.
Tôi ra chỗ ngạch cửa ngồi chống mỏ vănh tai
về mé nhà bà Hương. Cả tháng nay sức mấy mà
được thanh nhàn! Bữa nào như bữa nấy,
cơm nước rồi ngồi xạo sự chưa
đầy một tiếng đồng hồ, ghế
chưa nóng đă lo dở mùng chun vô, mấy bả hối
c̣n quá cha chạy giặc. Trong mùng ánh sáng lờ mờ
đọc lén giỏi lắm hết một hồi
truyện mắt
đă
nhướng hết lên, buông xụi sách, chỏng cẳng
ngáy.
Cả tháng nay giận chuyện ǵ không
biết mà ba tôi ăn dầm nằm dề bên Mỹ Tho,
cuối tuần cũng không thèm đi đ̣ về thăm
má tôi với ngoại. Má tôi th́ bỏ lúng nhà cửa ở
bển cho chó chạy, qua ở bên nầy với bà
ngoại tôi chỗ tôi ở thuở giờ, mặt một
đống, lầm-lầm ĺ-ĺ. Má tôi và bà ngoại, hai
người đàn bà nầy tối ngày xầm x́ nhỏ
to. Khác với mọi lần, không ai thèm hỏi han,
đếm xỉa ǵ tới tôi hết. Nhà như có đại tang, ai cũng
ngồi đâu ngồi đó một đống, chù ụ.
Mất vui. Lúc trước nhiều khi hứng chí, tôi
thường làm tuồng hay hát ḥ ngêu ngao theo mấy bộ
dĩa làm cho căn nhà như có nhiều người tùng tam
tụ ngũ đập bồn đập bát, bây giờ
cả ngày tôi nằm bẹp trên ván ngựa ngốn tới
ngốn lui tới rách nát cả chục trang trước,
văng mẹ nó năm sáu tờ sau mấy cuốn Gia Long
Tẩu Quốc, Hoàng Tử Cảnh Như Tây, Giọt Máu
Chung T́nh của cái ông Tân Dân Tử nào đó, nhiều khi
mấy giờ đồng hồ làm biếng không thèm
mở miệng, cần lắm th́ ậm-à ậm-ừ cho
qua. Thằng Quang anh tôi th́ coi ṃi kỵ hai người đàn
bà đó hơn, không cho chạm mặt. Nó tránh nhà trên, móc
vơng dưới bếp, đưa ṭn-ten kẻo-kẹt, lâu
lâu làm xấu kéo cẳng lên găi sồn sột, thở dài
thường thượt như đầu thảo hụi
bị tay em giựt tới tán gia bại sản nằm
tiếc của thở ra. Cái thằng mới buồn
chuyện ǵ có vài ba bữa mà coi bộ xuôi c̣, như
chết chưa chôn, luôn luôn thủ sẵn chai dầu gió trong túi độ, chừng mười lăm phút, nửa
giờ th́ móc ra quẹt một cái lên lỗ mũi, mặt
dàu dàu. Nó hết c̣n vănh mơ hí hửng khoe ḿnh từng làm
tưới xượi đám con gái ở xứ nầy
ngay khi tụi nó trái tràm vừa mới lu-lú độn
vải, theo cái câu rộng
đồng th́ gió thổi lên, khi vui con chị khi buồn con
em. Tôi ṭ ṃ muốn biết chuyện ǵ xảy ra trong cái
nhà nầy nên vừa hỏi vừa chọc nó tại sao
không lội đi nữa, lội vô vườn thiên hạ
làm cái chuyện hoa thơm nhổ cả cụm, không
để lọt con nào như nó từng tuyên bố mà
nằm lê lết như chó què ở nhà. Hỏi ǵ hỏi.
Nói ǵ nói. Chọc ǵ chọc. Đá ǵ đá. Nó day mặt
chỗ khác giả câm giả điếc không trả
lời trả vốn ǵ hết. Tôi phải sử dụng
cách tam khí Châu Do ngâm nga sông dài
con cá lội biệt tăm.... rồi nín thinh, dềnh dàng. Nó
ngó tôi, chờ đợi câu tiếp. Ngu sao? Tôi chuyển
mục Sàig̣n xa chợ Mỹ
cũng xa, rồi lại làm thinh một hồi lâu
ớn, từ từ rót nước, uống từng
ngụm nhỏ theo dơi sự khoái trá trong ḷng ḿnh bằng
"nỗi đợi chờ và bực tức của
địch thủ". Nó theo dơi tôi từng cử chỉ
tôi biết chứ sao không, nhưng giă đ̣ không biết.
Phải dạn miệng mới được. Tôi
đưa tay quẹt mỏ, liếc mắt ngâm câu kế,
đâm thấu vô tim nó 'Em dông
xứ Huế thành đô, như cá biển hồ bao
thuở gặp nhau'. Thằng lăn lộn nhiều,
bị chạm nọc, phản ứng ch́ lắm: chụp
chiếc guốc ḷng mức nặng ch́nh chịch phang
lẹ như bà xẹt về phía tôi bất kể trúng
trật. Hú vía! Nếu không lẹ tay đưa cây nạng
lên đở th́ chắc lỗ mũi ăn trầu, cái
đầu xỉa thuốc bữa đó chứ hỏng
chơi. Vậy là trúng ngay boong rồi. Tôi bưng miệng
cười lén. Nó ngậm cán búa rồi, thất t́nh con Nhàn
v́ nàng đă cuốn gói ra
đi.
Bữa nay nó đi xứ lai xứ
đế nào ngay sau khi dằn ba hột cơm chiên hồi
tưng bửng sáng, chắc là đậu chến ghiền
ăn từng xu nhỏ tiền xu ở đâu đó
đằng nhà mấy chị đàn bà góa vô công rồi
nghề sống bằng huê lợi vườn. Má tôi th́
đi đ̣ qua bển coi chừng chừng hễ ổng
thiếu ǵ th́ lo, bỏ lúng xót ruột. Nhà vắng vẻ
trống trải vậy mà tự do, vừa hóng gió mát
chập tối vừa nghe bà Hương chửi thơ th́
đă như tiên. Mới dứt bữa c̣n no nhưng
muốn ngồi lâu mà không buồn miệng tôi lọc
cọc xuống bếp lục lọi. Có năm sáu củ
khoai lang nóng hổi, tôi quơ đại quơ đùa
mấy miếng lá chuối khô đâu đó bọc lại
ơ hờ, ngó dáng bên ngoài ḷi cái vỏ tim tím bên trong. Tôi cạp
nhẹ lớp vỏ tim tím, bùi bùi, thơm thơm. Bẻ
hai củ khoai ra, ngó khói trắng bốc lên từ giữa
lớp ruột trắng bóc đầy bột, tôi hé răng
cắn một miếng nhỏ, lim dim mắt, ngậm
miệng chịu đựng cái nóng muốn lột
lưỡi rớt răng. Vậy đó, ở đời
có những cái khoái đau đớn mà cứ theo
đuổi hoài, con người ta thiệt kỳ cục
không hiểu nỗi. Thằng anh tôi siểng niểng v́
điếm cờ bạc đốt cháy túi, v́ bị con gái
cho leo cây tha mỡ ḅ. Và tôi, mấy cái chuyện lặt
vặt như ăn khoai lang nóng nghe chửi nghe ḥ, ḍm con gái
rồi nghĩ bậy tới tức tức (d. x) phải
bụm mà chịu.
Vợ anh Bảy Nhành, thợ đẻo
cối, bưng tô cơm bự chảng ra ngồi ở ngoài
hàng ba vừa nhai nhép nhép vừa tủm tỉm cười
một ḿnh thấm ư. Mấy đứa con nít đă xúm xít như đâm thịt trâu
toi đông nghịt ngoài hàng rào nhà bà Hương, lấn
xô đẩy háy kêu réo vui c̣n hơn nhóm chợ. Thiên hạ
ở xóm Cây Dừa nầy cũng ưa nghe chửi dữ
tợn ha? Đâu phải riêng một ḿnh tôi đâu?
Vậy mà Bà ngoại tôi nghe tiếng
nạng lọc cọc lên xuống trên nền nhà, ngó ra đă thấy tôi ngồi tréo ngoải
hóng mỏ, đă lật
đật réo ngược réo xuôi biểu đi vô. Bà già lo
xa kiểu mấy người gần đất xa
trời! Nghe thiên hạ chửi ḿnh, mới bực mới
tức, chớ nghe thiên hạ chửi thiên hạ th́ khoái
lỗ tai chớ có hại ǵ đâu? À! Tới chỗ vui! Bà
Hương giáo quẹo vô chỗ chánh... Ví von nhiều, tôi
nghĩ là không ai đủ trí nhớ để kịp
thời ghi lại. Tất cả đều nhằm vô 'con chó đẻ đa sự em
chồng của bà'. Cô ta động mồ động
mả nên thèo lẻo ton hót ǵ đó cho ông Hương giáo
đổ thừa bà về trách nhiệm chuyện con Nhàn
cuốn gói ra đi. Giọng bà hay lắm, chữ nghĩa
lại bất ngờ, ví von theo kiểu vè các thứ bánh, các thú trái, các
thứ cá... nhiều khi tôi buột miệng tính khen
phải lẹ tay bụm, sợ bà ngoại ngầy.
Cũng là tại con Nhàn hết, tôi thấy nó cặp bồ
với thằng Quang lâu lắm rồi. Nhiều đêm
hẹn ḥ ngoài bụi chuối sau hè nhà lớn, xế
xế bụi môn, chờ cho trăng lặn anh chị mùi
mẫn, cụp lạc. Không biết tại sao mà nửa
chừng con nhỏ bỏ nhà trốn đi để cho
thằng anh tôi há mỏ thở dài chết đứng
chết ngồi, để cho má nó lớn họng chửi
... hết cả xóm.
Xóm nầy vậy không, đụng chuyện ǵ đâu không
biết của hai người cũng ong óng lên như
giặc cḥm. Tháng rồi bà Năm Tỷ giao mận cho thiếm
Hai Rê đủ thiếu sao đó, hai đàng căi cọ ba
chục bội năm chục bội, đằng nầy
nói đằng kia lật lọng, đằng nọ nói
đằng kia làm bộ quên... Vậy là cả xóm nghe
chửi đầy lỗ tay. Đầy trời thiên
hạ ở đây vậy đó, tin nhau bằng lời, không
lẽ gạch chữ thập, lăn tay hay chạy lại
mượn người biết chữ viết trên
giấy tín chỉ, đến
chừng có chuyện, sư nói
sư phải, văi nói văi hay, dậy giặc hoài hoài. Có
điều dễ thương là năm bảy bữa
nửa tháng hai đàng lại chị chị tui tui,
cười mơn nói ngọt. Có lẽ ở cái cù-lao nhỏ
bằng hột mít nầy, quanh đi quẩn lại
cũng có bấy nhiêu người, không nói ra nhưng ai
cũng thấy một điều là giận cách mấy
cũng thấy mặt nhau thường bữa, kéo
thẳng ra th́ ông bà xưa hai đàng không bà con cũng là anh
em bạn. Để rồi coi, chuyện nầy không kéo dài
đâu, êm ru bà rù liền bây giờ. Tiếc là tiếc con
Nhàn ra đi, mà ra đi kiểu nầy th́ có trời mới
biết chừng nào nó mới trở lộn về.
Uổng thiệt. Ngồi trong nhà thấy nó thấp thoáng
bên kia, ngực một ngực, lồ lộ thiếu
điều căn xé áo nhảy ra ngoài, tôi cũng đă
cảm nhận nỗi vui vui tràn ngập ḷng, đời
thiệt tḥi như được trút bớt vài phân.
Bà ngoại nắm tay tôi kéo vô nói hay ho ǵ
mấy cái chuyện chửi lộn mà phải chạy
tuốt ra sân vănh lỗ tay ra hứng. Vừa thôi chớ bà
nội! Ở ngoài nầy với ở trong nhà có khác ǵ
đâu? Nghe thêm vài câu chửi bậy th́ cũng đâu
tới nỗi hư thân mất nết. Thân tôi mà c̣n sợ
hư cái nỗi ǵ chớ? Trời bắt vậy th́ nó
vậy, không hư mà cũng không tốt lành ǵ đó.
đời tôi kể như bỏ rồi. Bỏ từ lúc
mới biết khóc đêm tủi thân thua sút chúng bạn.
Biết bao nhiêu chuyện tụi bạn trang lứa làm
được dễ dàng mà tôi th́ cố gắng trầy vi
tróc vảy cũng ạch đụi lẹt đẹt; leo
cây là một, lội sông là hai, u mọi, đá lon, đá
banh, đá cầu là ba, bốn... Ối thôi, đủ
thứ thua sút người. Tôi nhe răng cười, tŕ
lại. Không phải không nghe lời, dể duôi. Tôi muốn
chứng tỏ với bà tôi đă lớn, có quyền
hưởng những tự do cần thiết. Thằng
Quang đó, lớn hơn tôi có hai tuổi chớ mấy,
giỏi rầy la nó đi. đường ngách nào cũng
biết, chuyện chơi nào cũng nhúng tay. Cả ngày
xạo sự đầu trên xóm dưới, mười một
mười hai giờ đêm đă đời tơi
ống ngoái mới ḅ về, khi th́ chui đằng nhà
đẳng ngủ vùi, khi th́ vô nhà nầy lục cơm, xin
tiền rồi đi nữa. Có ai rầy la mắng mơ ǵ
đâu? Nó chỉ trên chưn tôi có cái thân h́nh thôi c̣n tật
xấu th́ ấp lẫm, nói láo dàng trời ai cũng
chạy mặt
mà
ai cũng làm thinh, coi như chuyện đương nhiên.
Tôi chê nó đục chưa chắc tôi đă trong, nhưng
tức quá, không sao khỏi nghĩ tới sự khác
biệt giữa hai anh em chỉ sanh ra trước sau không
đầy hai năm mà số phận vô cùng chinh lịch.
Trong khi tôi không bao giờ có tới năm đồng
dằn bóp, nó phải có vài tờ giấy con công mới
chịu êm, không th́ nẹo trèo trẹo. Phân b́ th́ mười
miệng như một nói nó khác tôi khác. Tại sao khác
mới được chứ? Tôi cũng người
vậy chớ bộ cây cỏ sắt đá hay thú cầm
ǵ sao? Tôi tŕ mạnh hơn khi nghĩ tới đó.
Miệng tôi vẫn cười cười. Bà ngoại tôi
giá giá tính đánh vô tay tôi. Nói nào cho ngay, nếu có đánh bà
đánh như phủi bụi chứ ǵ, tôi biết quá c̣n
lạ ǵ chuyện nầy, nhưng mà cũng làm bộ
năn nỉ cho bà vừa ḷng nại cớ ngồi ngoài
trước sân cho mát, đi ngủ bây giờ đâu
được, nóng quá, người chứ đâu phải
gà mà mới đỏ đèn đă chun vô chuồng, thêm
nữa tiếng chửi dọng vô lỗ tai ai mà chợp
mắt được. Bà ngoại buông tôi ra, không quên điểm
mặt dọa một dọc đủ thứ, nào là
liệu hồn, lớn rồi có thân phải giữ,
ngồi đây muỗi tha, nghe chửi bậy bạ không
nên... Tôi khựng ngang. Lớn? Con nít? Không biết rơ
lắm. Nhưng tôi muốn ḿnh là con nít hoài hoài. Lớn mà
làm cái quỷ ǵ?
Vậy mà có được cho đâu! 'Chuối non giú ép chát ngầm,
trai tơ đ̣i vợ khóc thầm thâu đêm.' Tôi không
khóc thâu đêm nhưng hai năm gần đây như
cọp chạm mồi, quen với thịt người, tôi
bị ma đưa lối quỷ dẫn đường
lúc nào không biết mà sống với thói hư tật
xấu buông thả theo sự dậy giặc của xác
thịt. Nhiều đêm vô mùng lạo xạo, ngọa nguậy
vọc nát tấm thân khổ sở thèm khát của ḿnh cho
đến khi đă đời mệt thiếp nằm
ngủ vùi mới chịu!
Tiếng chửi th́nh ĺnh ngắt ngang
như máy hát đứt dây thiều, như ḷ lửa
đương bừng bừng mà ai đó hắt vô cả
thùng thiếc nước. Vậy là có ai đó báo ông
Hương giáo đă về gần tới. Cứ hễ
ổng về tới xa xa th́ bả tắt giọng
chửi ngang xương như vậy đó. C̣n hễ
bả đă miệng th́ xuống giọng từ từ, kéo
dài giọng chă chẹt như hết dây thiều, uống
một ngụm nước, thở vài ba cái rồi bắt
trớn lại như cũ. Tôi đợi một lúc hơi lâu, thấy
êm re. Chắc chắn là ḿnh đoán trúng. Tự nhiên tôi
thấy thương thương ông Hương giáo. Cả
đời ở khít bên người vợ biết chửi
có vần có điệu, có ca có kệ mà không bao giờ
được thưởng thức. Giống như ông già
tôi ổng có bộ dĩa hát tuồng 'San Hậu, Nguyệt Kiểu thứ ba' mà không bao
giờ có thời giờ nghe v́ c̣n phải bận bịu
với mớ sách tiếng Tây tàu sắt chở qua cả thùng mỗi tháng.
Lắm khi tôi nghĩ bắt tức
cười khan một ḿnh, ông Hương giáo lo ăn
ở cho đàng hoàng để xóm giềng làng xă nể v́
dầu sao ḿnh cũng ở trong ban hội tề nên bị
mất một cái hứng thú ở đời là nghe chửi
bằng thơ. Tôi biết nếu có ai mét rằng bà
Hương giáo chửi rủa thiên hạ dữ lắm th́
chắc ổng cũng bán tính bán nghi. Mấy chục năm
nay có nghe bả chửi câu nào đâu? Chuyện kỳ
thiệt, trong nhà không rơ ngoài ngơ đă tường. Như
chuyện con Nhàn ổng tuyên bố tới chừng đám
cưới ổng sẽ làm tiệc thiệt linh đ́nh, đăi đằng bà con họ hàng ba
bữa phủ phê, hạ ba con ḅ, heo gà vịt cá tôm cua không
thèm kể. Bây giờ trớt da me, nó ôm gói dông tuốt theo
trai, muốn đăi một bữa cơm thường cho có
vị cũng lấy con đâu ra làm cớ.
Nghĩ tới con Nhàn tôi nhớ tới con
Bông con của vợ chồng Bảy Sự, tá điền
của ngoại tôi. Tuần rồi không biết mắc
mớ ǵ mà nó rảo qua lượn lại nhà nầy hoài.
Hễ thấy dạng nó từ đằng xa là tôi lật
đật men men ra cửa ngóng. Nó đương sùng
thằng nào chọc nên coi bộ ngúng nguẩy, miệng
lầm bầm, cặp môi nó chúm chím chu chu dễ
thương cách ǵ. Không phải như tụi khác bị
chọc buông tiếng nặng nề kiểu hàng tôm hàng cá.
Cặp mắt nó tṛn tṛn, g̣ má nó phính phính hây hây coi hấp
dẫn như trái mận hồng đào sắp chín tới,
hườm hườm với mấy sợi gân nhỏ
lí-tí thấy bắt thèm cắn. Nó qua khỏi nhà một
đổi xa ớn mà tôi cũng c̣n bị bà giục, ngó
theo lom tom thiếu điều rớt con mắt. Ôi! Tṛn
trịa và hấp dẫn. Ôi! Hai cái tay đánh đồng xa
dịu nhiễu. Ôi! Cái bất hạnh lớn lao của
tôi. Tôi tức ba má tôi hồi đó không lo săn sóc con cái
cho đàng hoàng tử tế, giao khoán cho kẻ ăn
người làm dốt nát không biết chuyện bịnh
tật thuốc men liều lượng nên tôi đến
đỗi...
Con Bông con nhà bần hàn, không chưn giày
chưn dép cao sang như mấy cô đi học bên chợ
Mỹ nhưng mà được ớn. Lại khôn nữa.
Nói năng đâu ra đó, ai cũng mến chuộng. Ba nó,
Bảy Sự, dân làng nhậu, bị ma men hành té mang
bịnh hậu cả năm nay liệt giường không
ra khỏi nhà. Má nó bán xôi cả ngày ở cầu bắc,
một ḿnh nó lo chuyện nhà cửa, em út mà nghe nói sạch
sẽ vén khéo lắm, ai tới cũng chắc lưởi
khen ngầm. Nó là loại ở nhà giúp mẹ giúp cha, lớn
lên theo chồng th́
sẽ là kiểu người đàn bà đi đâu th́ kêu chồng đưa gói
thiếp mang, đưa gươm thiếp vác cho chàng
đi không. Nội cái dung đă thấy đáng
đồng tiền, thêm cái hạnh đó đốt
đuốc kiếm đỏ con mắt cũng không có
tới hai, mấy cậu công tử nhà giàu bên chợ
Mỹ mới xứng, thứ đồ cắc-ké ở
hóc-bà-tó nầy nhằm nḥ ǵ. Bởi vậy tôi chỉ ḍm
theo thôi đă đủ măn nhăn, măn ư. Ḍm theo. Không dám sỗ
sàng ḍm từ đằng trước chiếu tướng
như đối với mấy đứa khác. Cặp
nạng ngáng chưn cẳng vói tay không tới đâu
hết nên tôi chào thua, đứng xa xa mơ ước. Cây
sào nối tay người ta dài ra để hái trái chín. Cái
dầm tạo khả năng cho con người di
chuyển ghe xuồng lướt trên mặt nước
dễ dàng. Cặp nạng trái lại khiến tôi
ngượng nghịu khổ sở, chêm khoảng cách
vĩ đại giữa tôi với tụi cùng trang lứa.
Mà lạ! Cả tháng nay má con Bông ưa qua rù ŕ với má tôi,
mỗi lần đứng dậy xin phép về đều
đỏ hoe cặp mắt. Má tôi nói vợ Bảy Sự
qua năn nỉ mượn tiền chạy thuốc cho
chồng và sang cái quán cơm ở cầu bắc để
làm ăn sẵn dịp có người dọn nhà lên Sàig̣n,
bán rẽ. Lạ thiệt chớ! Mượn, nói một
hai lần chớ sao lại ngày nào cũng qua khóc lóc như
nằm vạ, như bắt đền cái ǵ. Mà lần nào thím
cũng qua tay không, không c̣n quà cáp biếu xén của ngon
vật lạ trê nọng, trê vàng, nhăn chày, chôm chôm tróc như
hồi nẳm.
Muỗi nhiều quá, tôi đưa tay
đập lốp bốp vô mặt, vô đùi. Mắc
nghĩ lơ quơ quên là bà Hương giáo nín đă hèn lâu
rồi. Bà ngoại tôi đă vặn đèn xuống nhỏ
hơn, luôn miệng cằn nhằn tôi giống con gái
mẹ, làm ǵ cũng chùng ch́nh lớ rớ, vô th́ vô, ở
ngoài đó mà đập, lại c̣n mở cửa tát hoát cho
muỗi vô nhà. Bà dài ḍng dây nhợ về chuyện vợ
thằng Bảy Sự, theo bà, bà giải quyết cái
một, đưa chút đỉnh nó làm ǵ nó làm, kéo dài làm chi
cho vợ chồng cắn đắng. Nghe th́ nghe vậy mà mù-mờ
như người đi trong sương sớm, bù
trớt không biết đầu đuôi ngọn ngành ra làm
sao, tôi chỉ c̣n biết lỏ mắt ếch ra ngó. H́nh
như là bà chê trách má tôi thiếu thông minh, không biết
giải quyết công việc cho phải cách hay ǵ ǵ đó
tương tợ... Chịu thua bà! Cho tiền thằng
nầy cũng không dám binh-bổ nói chi làm tài khôn cự
lại bà để binh mẹ. Mà nghĩ cho cùng, cũng hơi oan. Biết đâu má tôi
đương kiếm cách nói sao cho ba tôi vui ḷng giúp
thiếm Bảy đủ số thiếm cần. Thiếm
hồi nhỏ ở đợ cho ông bà ngoại tôi, lo
giặt giũ, cơm nước và bầu bạn với
má tôi. Chắc hai người hồi đó mến tay
mến chưn nên bây giờ bà già c̣n nghĩ chút t́nh, như
ông ngoại tôi hồi nẵm nghĩ chút t́nh nhín cho hai
vợ chồng họ cái thẻo đất góc vườn
để cất nhà. Cái khó là ba tôi chê vợ chồng
Bảy sự dốt nát rượu chè nên không bao giờ chịu
nói chuyện quá một câu. Chuyện giúp đở tôi
thấy có đường lỏ trớt, xa vời như
nhiều đêm tôi nằm cong ḿnh, ước ao đủ thứ,
khi tỉnh dậy thấy mọi chuyện hoàn không...
2. Khách khứa
rần rần mà tôi ngồi ch́nh ́nh một đống không
nhúc nhích cục cựa, dính khắn như bị đinh
đóng xuống ghế, hai tay bấu lấy cái tay ghế đai
như thể buông ra sẽ bị bay bổng khỏi cơi
đời nầy. Không thể nào h́nh dung được có
cái ngày hôm nay. Tôi là chàng rễ, chàng chớ không phải
thằng, tôi mới nự thằng nào đó kêu tôi là
thằng rễ, thô tục, b́nh dân quá mất cái trang nghiêm
đi, con Bông đẹp đẻ khôn ngoan kia là cô dâu. Quá xa
muôn trùng nỗi ước mơ tội nghiệp của
tôi hai ba năm trời dằn dặc từ ngày biết
lớn. Ngoài trí tưởng tượng phong phú chuyện
trời ơi đất hởi nầy nọ xảy ra
trong xóm của tất cả người chung quanh vốn
thính tay nhạy miệng thiên hạ sự. Từ lâu
rồi tôi chỉ đứng xớ-rớ trước
cửa nhà thèm thuồng, với cảm tưởng rung
động ở từng sợi gân trong thân thể, ngó theo
lũ con gái nhún nha nhún nhẩy, để rồi sau đó
nằm cong queo trong một góc giường nhắm mắt
vẽ lại h́nh ảnh trong trí hết đứa nầy
tới đứa khác. Thường thường tới
đứa thứ hai th́ tôi mệt lă, tim đập th́nh
thịch như trống chầu, ngủ thiếp đi lúc
nào không hay, nhiều khi thức giấc bàn tay trái vẫn c̣n
ướt mẹp đương nằm giữa hai
bắp vế, thoảng hôi một mùi là lạ. Con Bông, con
Nhàn và biết bao nhiêu đứa trang lứa khác đă
đi qua đời tôi bằng trí tưởng tượng
bệnh hoạn đó. Tôi cũng biết ḿnh tự dối
về một điều không có, như một gă nhà nghèo
hănh diện v́ mỗi đêm đều nằm chiêm bao
thấy ḿnh lên xe xuống ngựa, xiêm y lụa là, vợ
con đẹp đẽ khôn ngoan. Con Bông, con Nhàn, hay con ǵ ǵ khác… chỉ thân thiết với tôi khi là sản
phẩm của ước mơ, của tưởng
tượng. Chỉ hiện diện đối với tôi
trong một khoảnh khắc ngắn ngủi nào đó thôi.
Sau đó là thực tế với một khoảng cách
vừa thấy được nhưng vừa vô h́nh
giữa chúng nó với tôi. Cầm tinh là một ngôi sao
xấu mọc dưới ṿm trời trong, tôi như gà
chạy mặt không dám đối đầu giáp mặt nói
chuyện tay đôi tới câu thứ hai với bất
kỳ một đứa con gái nào, huống hồ là
cặp bồ mèo mỡ để được ôm ấp
nó trum trủm trong ḷng như thằng anh tôi hay bất
kỳ một đứa con trai nào khác.
Vậy mà bây giờ và về sau nầy, măi
măi cho tới ngày tôi già cúp thùng thiếc chết xuống
lỗ, con Bông là người đàn bà thuộc về tôi,
ăn ở trong nhà tôi, chung đụng với tôi hằng
bữa, sửa soạn cơm nước và săn sóc tôi.
Tôi toàn quyền nựng nịu, hôn hít, chọc ghẹo,
rầy la. Tôi toàn quyền dẫn nó đi xóm giềng,
tiệc tùng, giỗ chạp. Tôi toàn quyền cấm cản
không cho nó đi chỗ nào mà tôi không muốn. Tôi
được sự hănh diện ngất trời là như
vầy mà cũng có vợ, mà vợ lại quá lịch
sự người ngộ đứa, được
ớn. Biết bao nhiêu thằng hơn hẵn tôi ṭ vè, trái
chín lại chẳng vô tay, tôi nằm dưới gốc,
sung lại rụng ngay chóc vô miệng. Ai cũng cho tôi có
phước ông bà để lại. Có người nịnh
nọt nói trước mặt má tôi rằng tôi nhờ cái
đức của mẹ. Không tốn một lời chọc
ghẹo, không mất một câu trao chuốt, tôi ngon lành
chiến thắng ẳm trọn một đóa mẫu đơn băng trinh, một nhành
thược dược đang mơ màng thụy vũ...
Tôi ngồi đây đă hèn lâu mà không ai nói ǵ tới. Cô dâu
Bông ở trong pḥng hợp cẩn lâu căi rồi mà ngặc
những người dẫn nó đáng lẽ đứng
lại trước cửa pḥng, mắc ǵ không biết
bước đại vô, tới bây giờ vẫn chưa
chịu trở ra. Đàn gái cầm đầu là bà má
vợ tôi, trước khi thúc thít đội khăn ra
về hồi chiều đă lễ phép xin ba má tôi
được để vài người ở lại
với con Bông cho 'có bầu
bạn' phút chót cho nó khỏi sợ lạ nhà. Tôi
thấy cặp mắt ba tôi lỏ lớn bằng cở
cái khu tô, mặt có sắc giận, ngó má tôi. Má tôi lập
bập trong miệng tiếng ǵ không rơ rồi gật
đầu nhè nhẹ mà coi bộ bất măn lắm.
Từ đó ba má tôi cũng trầm ngâm ít
nói ít cười. Bà ngoại tôi th́ hết ḍm tôi lại
liếc vô buồng hợp cẩn. Chắc bà lấy làm
lạ tại sao đàn gái lại ám quẻ giờ chót. Tôi
th́ không có ư kiến ǵ, ngồi không buồn t́nh nghĩ mông
lung thiên địa cho qua buổi. Đâu để coi, trong
buồng bây giờ ngoài bà già d́ của con Bông c̣n có hai cô dâu
phụ, ba con nhỏ bạn của nó ở xóm tuốt ngoài
ŕa cù-lao. Mấy đứa này đứa nào đứa
nấy đều bị tôi 'tưởng
tượng' một vài lần khi ban ngày nhỏng
nhảnh đi ngang qua nhà tôi, cười cười nói nói,
cái quần lănh đen láng o ḍm không thôi đă thấy mát
rượi ḷng, cái áo nút bóp căng thịt, cặp mắt
bén ngót như dao cạo.... Tụi nó đóng đô trong
đó trái thủ tục như vậy th́ chắc như cua
gạch cũng có chuyện ǵ trục trặc. Chắc là
con Bông yêu sách không chịu làm dâu mà đ̣i ra riêng liền hay
ǵ ǵ đó. Con nhỏ nầy cầu cao lắm. Thằng anh
tôi năm ngoái không biết lấy tin từ đâu nói con
Bông tuyên bố chẳng thà ế chồng chớ không
chịu làm dâu nhà nào hết. Ai thương cưới th́
phải cho ra riêng ngay từ đầu. Dâu con khó ḷng. Đụng
chạm. Chắc là vụ nầy đây. Ai chớ con
nhỏ nầy dám nửa chừng tung hê hết, cởi
trả ṿng vàng trở về nhà. Vái trời đừng có
chuyện nầy, không thôi có mà lấy thúng đội
hết cả lũ nhà tôi.
Lâu thiệt, chắc là họ thuyết phục nó dữ lắm. Ở
đời đâu có cái ǵ đạt được mà không
tốn công? Tôi dư sức ngồi chờ. Bao nhiêu năm
nay tôi quanh quẩn kiểu gà què bên cối xay trong nhà,
bữa nay ngồi thêm vài giờ nữa đâu có ǵ phải
ngán? Dư sức chơi! Trên bàn thờ, bộ chưn
đèn bóng nhoáng, sáp
nhiểu từ hai cây đèn cầy bự xộn mà cái
dĩa ngang không c̣n chứa nỗi, sáp chảy ḅ lần xuống nắp bàn...
Buồn t́nh tôi ngó mông ra cánh cửa mở rộng, chỗ
vách mới được cắt ra gắn cửa
để cho nhà được thoáng hơn trong bữa
tiệc cưới đầy khách khứa. Bên kia ông
Hương giáo Hải đương ngồi chồm
hổm chống nước lụt trước mái hiên, tay
cầm chặt xị đế. Chuyện lạ lùng
chưa từng có trong cái đời 'giữ ḿnh đàng hoàng của một người có
vai vế thứ bực trong làng trong xă'. Bà Hương
giáo đi ra đi vô từ trong nhà tới hàng ba, mặt
quạu đeo, liếc xéo về chỗ tôi ngồi coi
bộ bực bội lắm. Th́nh ĺnh bà ta cất giọng,
tiếng chửi ca hát véo von, bay tự do trong không trung,
đánh bạt đi những tiếng nói tiếng
cười của số thực khách c̣n vớt vát giờ
chót vài ba câu chuyện, sẵn dịp thuốc hút thả
dàn, bánh trái ê hề, ăn uống có người mời
mọc.
'Trời
cao xanh thẳm (tối hù chớ xanh thẳm ǵ bà nội),
chim hát véo von, nước
chảy róc rách... đéo mẹ tổ nó giẻ rách nhà tao nó
cũng hốt cũng thồn. Bà nội cha cả gịng
cả họ nhà nó cái (l. X) con
tao nó cũng cán cũng dọng. Nó dụ dỗ con tao lên
rừng lên động, lên núi lên non, lên búa lên chợ,
đem con tao đi bán đi đợ lấy tiền nuôi
cả phồn cả lũ nhà nó...Trời xanh xuống
đây mà ngó, cái phường sống bằng (c. l. XX)...
Tôi thích nghe bà ta chửi bao nhiêu năm nay.
Nhưng thiệt t́nh lần nầy tôi ngán tới bản
họng. Đă lùng-bùng lỗ tai th́ chớ, lại thêm mắc cở đỏ
mặt. Chửi khả dĩ c̣n tha thứ, chửi tục
lớn tiếng trước bao nhiêu người th́ không
thể nào chấp nhận được. Làm tôi thất vọng,
bà Hương đă phụ ḷng tôi. Từ lâu có bao giờ
tôi nghĩ được
chuyện mấy tiếng đó cùng với bao nhiêu là
tiếng thanh bay xếp hàng theo vần điệu nhịp
nhàng nhảy múa ra khỏi miệng bà? Lạ là bà ta chửi
ngay trước mặt chồng, trước mặt
một ông Hương giáo điềm nhiên uống
rượu như thị thiềng việc làm của
vợ. Nhà ở cách nhau búng nhẹ cái tàn thuốc cũng
tới, bên nầy địt bên kia cũng nghe - nói theo kiểu mấy bà trời ơi
đất hởi- tôi biết chắc mấy chục năm
nay bà Hương kỵ chuyện đó như kỵ
gội đầu ngày rằm, mùng một. Vậy th́ nguyên
nhân phải là một biến cố lớn lắm. Nhị
vàng bông trắng lá xanh. Thiên tiên thấp thoáng bên mành.
Phải duyên th́ gả để dành làm chi? Con bây tham
sắc vô ngh́. Dẫn đi dùi dập c̣n ǵ con tao. đéo
mẹ tổ cả ḍng cả lũ nhà bây, tao kiện tao thưa
tới Bắc đẩu, Nam Tào...
Tôi hiểu rồi. Bà ta chửi cha mẹ
tôi. Má tôi tên Sắc, ba tôi tên Nghĩa, bả xách mé kiểu
nầy con nít c̣n ẳm ngửa cũng biết. Con kia
cuốn gói đi mất biệt, thằng nọ ôm vàng ṿng
của mẹ lót tót theo sau. Chém cha họ cũng chung
xuồng chung nóp, vui thú t́nh tang thiên thai mây nước động
đào! Và ở đây cả nhà tôi bị nghe chửi
bằng giọng xóc-óc tục-tỉu ghê-ḿnh sởn-gáy trong
ngày đám cưới. Động trời thiệt. Cái
số tôi vậy không hà. Thiên hạ vui đâu không biết
để cái khổ cho ḿnh đeo vô cổ. Nhưng mà
nhờ vậy tôi mới khám phá ra được một
chơn lư mới. Ngày xưa tôi thích nghe những câu chửi
văn hoa thơ phú đó. Tôi náo-nức rạo-rực ngóng
mơ vảnh tai uống cho đă không chừa một tiếng
nào kể cả những lên bổng xuống trầm
của âm điệu từ khi bà mới cất giọng
màu đầu. Bây giờ những câu nầy biến hoá
thành hằng hà sa số đinh dài một tấc đóng vô
lỗ tai tôi, xốn xang tới óc, xót xa tới tim ruột.
Mới biết hồi đó ḿnh ghiền chửi
ước nghe, biết đâu rằng khi vần
điệu ngọt ngào kia cất lên là cả một gia
đ́nh sầu năo, ưu phiền, bực tức.Cái lạ
lùng của cặp vợ chồng già nầy bữa nay ám
ảnh tôi không dứt được để nghĩ
tới chuyện khác. Chuyện tôi ngồi trân trân ở
đây như Khương Thượng chờ thời nè.
Sao bà Hương chửi tùm-lum tà -la dơ dáy trước
mặt chồng không kiêng nể? Sao ông Hương ngồi
chồm hổm chống nước lụt trước
hàng ba uống rượu tu bằng xị kiểu như
tay tổ hủ ch́m Bảy Sự? Phải có lư do. Con
người ta hết sợ bị khinh khi, lỏng buông tay
khấu cho tiếng đời dị nghị sao cũng
được khi ở trong t́nh trạng cực
đại của sự tức tối và buồn thương
con? Có thể lắm! Con Nhàn bị dụ khị, chắc
đă mang bầu nên phải ra đi không đám cưới
hỏi. Ông bà Hương danh tiếng mấy chục
năm nay cả cù-lao nầy ai cũng biết, vậy mà
không được ăn miếng trầu, không
được làm sui làm gia với người . Thiếm
Bảy Sự cốt ở đợ nghèo lút đầu lút
cổ, lại thêm mang của nợ ông chồng bịnh
hoạn rề rề, nhà đốt đèn kiếm
đỏ con mắt cũng không ra một món đồ ǵ
nên thân mà ngồi sui với ông c̣-mi Q uận, ḿnh
đứng ngang hàng với con gái bà Hội-đồng...
Cũng có thể bà Hương chửi v́ thấy
trước cái hậu vận bấp-binh của con gái ḿnh.
Mấy người lẻo-mép thế nào mà chẳng
thọc mạch hay đánh dây thép lạt dừa lời
tuyên bố của ba tôi từ thằng con hào hoa nhứt xóm
của ổng? Hào hoa bằng của tiền cha mẹ, quen
thói công tử luống xương, không có công ăn
chuyện làm lại lăn thân xứ người th́
chỉ có nướ c bán vợ đợ con thôi. Một
nhúm vàng đó cầm hơi được bao lâu
đối với tay từng chụm bạc chục trong
trà đ́nh tửu quán, đốt bạc trăm trong
những đêm miệt mài đỏ đen? Số con Nhàn
đúng là cầm tinh con rệp. Mạt từ
đường. B́m bịp kêu
nước lớn em ơi! Em theo nó rồi dính khắn cái
phận hẩm hiu.
Ông Hương th́ bây giờ ngồi bẹp
xuống đất rồi. Đương ngó qua phía nhà
tôi. Bên đó đèn dầu tiêm dẹp rất sáng mà cặp
mắt ông ta c̣n sáng hơn. Cái sáng đo đỏ không
thần sắc coi như ma nhập. Ngồi ở đây xa
chớ ở bên đó chắc ớn thấy mồ tổ.
Tôi sợ mấy người uống rượu mà cặp
mắt đỏ chạch như vậy; không ai biết
được họ làm cái giống ǵ sắp tới! Gây
gổ, cải lẩy hay xách dao rượt thiên hạ
chạy vắt gị lên cần cổ cũng không biết
chừng. May mà không chứng cớ, chớ nếu không
ổng qua đây liều mạng bắt đền con th́
c̣n rắc-rối hơn. Tôi biết tánh ông Hương,
giữ tiếng nhưng cốt lựu-đạn nhiều
khi cũng ló ra ngoài. Bà Hương bây giờ ngồi
khuất trong cánh cửa nhưng
tiếng chửi vẫn lưu hành trong không gian về
tứ phương tám hướng. Có một vài ngọn
đèn dầu được thắp lên chấp-chới
ở mấy căn nhà lụp xụp đằng cuối
xóm. Tiếng chửi tốc họ dậy hay họ
muốn đốt lửa lên để nghe cho rơ? Tôi th́ ngán
như ăn cơm nếp nát, hết c̣n hứng thú ǵ
để nghe nữa. Má tôi ngồi xầm-x́ với bà
ngoại ở một cái bàn tṛn đánh vẹt-ni màu cánh
kiến ngoài rạp che trước sân, coi bộ hơi
áy-náy. Chắc
chắn mọi người đă hiểu đối tượng
của tiếng chửi và cha mẹ tôi đang nuốt
xuống những giọt đắng ngậm ngùi con
dại cái mang mặc dầu cha tôi là một thứ cắc
kè lửa của Quận, hương quản hương chủ trong vùng đều ngán. Tự nhiên tôi nhớ
trực trở về chuyện ḿnh được
cưới con Bông. Tôi khó ḷng hỏi vợ, ai cũng
thấy rơ bông điều đó. Con Bông nó lại
đẹp đẻ, giỏi-giắn. Rồi nó sẽ
đứng ra cai quản cái sự nghiệp nầy. Ba má tôi
sẽ chia phần lớn gia tài cho tôi nếu ổng bả
thấy con vợ tôi có thể quán xuyến được.
Cha mẹ nào cũng thương con, luôn luôn tính
trước công chuyện cho con. Nhưng má tôi đâu
cần phải vói cao chi tới một đứa nổi
tiếng để cực thân bà? Hỏi đại con Bính
con gái cai lục lộ Ôn th́ chuyện dễ gấp
mười lần. Họ ừ cả hai tay. D́ Ba của
nó cà-rà với tôi về vụ nầy hoài, nói xa-xa
gần-gần là dẫn mối để kiếm cái
đầu heo chớ thiệt ra là kiếm chỗ khá cho
cháu ḿnh. Tôi th́ con nào lại không gật? Có vợ là
được rồi miễn không có chuyện ít môi miếng, không
có chưn đứng như tôi.
Chuyện cưới con Bông cho tôi, đàng gái ừ lâu
ớn rồi bà ngoại mới chịu rỉ răng.
Sợ chuyện ǵ không biết mà giữ kín bưng! Tới chừng hay được
chuyện, má tôi phải
tam bộ nhứt bái qua bển lo chừng từng chút
một công việc tổ chức đám hỏi, lễ
chạm mặt... mọi thứ ǵ nhứt nhứt
điều phải bỏ ra, tôi vừa thương
vừa tội nghiệp bà già nên cằn nhằn quá mức.
Làm chi cho ŕnh rang đ́nh đám cực thân! Má tôi hiền
từ chống chế là bề nào cũng cưới
hỏi, làm một cái cho đáng một cái, 'nhứt cử tam tứ tiện.'Má tôi đối với ai cũng vậy, ít nói, ít
giải thích. Con gái ông Hội đồng mà! Bây giờ tuy
luống tuổi một chút nhưng phong cách ngày xưa
cũ vẫn phưởng phất trong thói ăn nếp
ở chưa tan biến hết. Bà lại là người
quán xuyến, văn bài vơ trận, nên tính đâu ra đó. Tam tứ tiện
để tôi vừa có vợ ngộ bà vừa có dâu
đủ khả năng bảo toàn cái cơ ngơi
đồ sộ do ông bà để lại. Phải chi
biết trước vụ thằng anh tôi dây dưa rồi
"tính kế" với
con Nhàn th́ bà cũng đă giải quyết luôn rồi,
tụi nó khỏi cần dắc đíu nhau đi làm chi cho
khổ thân, mà bà cũng khỏi buồn rầu ngồi nghe chửi.
Con cái làm tội làm t́nh cha mẹ thiệt, bắt cha mẹ
phải chịu đựng, phải giải quyết
những khó khăn của ḿnh…. Ngồi coi bộ lâu rồi đa! Bực
ḿnh quá tôi muốn đổ cộc làm trận làm
thượng rồi tới đâu tới nhưng ngó
tới bộ mặt vừa đằng đằng sát khí
vừa chừ-bự của ông già tôi, ngồi lạc lơng
trong một cái bàn chung quanh không có ai, đâm nguội ngang.
Một lần nữa, không biết là lần thứ
mấy chục, tôi rót một ly nước đưa lên
môi hốp từ hốp nhỏ.
3. Hồi
nảy, đâu chừng cả tiếng đồng hồ
trước, lúc c̣n chạng-vạng tối, ai đó nói
đă tới giờ hợp cẩn, bây giờ đỏ đèn cùng khắp,
mấy cây đuốc dầu chai tụi tá điền
của bà ngoại gắn chung quanh nhà đương
bập bùng; ếch nhái đă rền rang ba hồi bảy
chặp mà cũng chẳng thấy người lớn nào
ra lịnh cho tôi đóng tuồng đóng tṛ ǵ hết trơn
hết trọi. Trong đời mới có lần nầy là
một, ai mà biết phải làm cái giống ǵ? Tôi men men
lại chỗ buồng, đứng vịn cửa làm
bộ ngơ ngáo ngó mấy chùm bông bụi lá kết chữ
tân hôn, loan pḥng khi mấy con nhỏ cản đăm ở trong đó từ từ ké-né
bước ra khỏi pḥng, mắt lắm la lắm lét ngó tôi, sửa
soạn ra về. Có tiếng thút thít bên trong và tiếng
xầm-x́ to nhỏ đứt nối. Không ai ngạc nhiên
mấy cái chuyện đó. Con gái về nhà chồng trăm
đứa như một, nức nở đứt nối
kiểu thiếu nữ vu quy
nhựt. Nhưng mà ḱa! Sao nghe rũng chí anh hùng quá. Ri
rỉ nhỏ to than van như một cây nước đá
cục bị nắng lên từ từ tan thành nước
hay đương bị con dao cưa khứa-khứa khóc
than cho phận ḿnh. Cũng có thể nói đó là tiếng
khóc của một con sứa bị dạt nằm phơi
ḿnh trên bờ cát nóng, tỉ tê cho
số phận. Đó không là giọng buồn bở ngở
cho tương lai, đó, hiện thân của tuyệt
mạng, của cắt thịt lóc da, dồn trấu. Đó,
tiếng than của Tô nương hoàng hậu trước
khi gươm Lục Yểm được mở bầu
thoát ra. Đó, tiếng than của oan hồn trở về
trần thế nỉ non với thân nhân. Tôi nóng nảy
ruột gan như ai đó để dưới bàng quang ḿnh
cái ḷ lửa thợ rèn. Lâu-lắc rị-mọ cái bà già
trầu d́ nó. Cà-rờ quá ai chịu cho thấu! Tới bây
giờ mà cũng chưa chịu chun ra. Tôi muốn xô
cửa vô đuổi bà ta đi. Phải vuốt tóc an
ủi nó, rồi nó muốn ǵ tôi cũng ch́u cũng gật.
Tôi bất kể là từ trước tới nay hai
đứa chưa bao giờ nói với nhau câu nào. Tôi không
sợ nó cự lại làm cho sọc
dưa ngày vui nhứt của đời tôi. Bất
chấp. 'Nín đi... Sao dại quá... Ch́nh ́nh ra đó...
đừng dễ ngươi quá...'. 'Chẳng thà mang
tiếng... Chồng con ǵ đâu chán chết... Với
lại kỳ lắm... Nghĩ lại rồi... Không
được... Ai đời...' Mấy tiếng cuối
câu tôi nghe nhưng có
đều
nhỏ quá nghe không rơ. 'Nói bậy. Cơ nghiệp nầy
rồi mầy sướng thân... Rửa mày rửa
mặt... Bè chuối thả trôi sông... Làng xă hăm he...
Củi thô dễ nấu... Lá rụng về cội... Ba má
mầy chịu ơn người ta…. Im lặng một lúc thiệt lâu và tiếng
thút thít tức tưởi cũng bớt nhiều. Không gian
ngưng động, ngay cả tiếng máy hát lập
lại lập đi bài Dạy
Con Về Nhà Chồng do Cô Tư Sạn ca từ sớm
tới giờ cũng ngừng. Lặng trang. Chỉ c̣n
tiếng đập th́nh thịch gấp gáp của tim tôi.
Thôi được, v́ con... Nhưng ảnh phải hứa
thương... Sau nầy vợ chồng ăn ở
được không cũng tùy ảnh... Tiếng nặng tiếng nhẹ mích ḷng ...
Tôi bỏ ra ngoài ngồi lại chỗ
cũ. Tay tôi ướt nhẹp mồ hôi, ḍm lại
chỗ tay cầm cái nạng cũng ướt mèm. Tôi
lại rót ly nước đầy lần nữa. Uống
hết ly nước mà tay tôi vẫn c̣n rung, bên tai vẫn
c̣n văng vẳng tiếng cái nạng chống lịch
kịch trên nền gạch tàu mới lót lại để
làm đám cưới. Ruột gan đau từng hồi.
Trong thâm tâm nó vẫn chê tôi. Mặc dầu nó đă hư. Ông
bà ḿnh nói của rẻ là của thúi, đúng thiệt. Bên
đó chịu gả nhờ nhà tôi khá giả đă đành
mà c̣n v́ cái vụ nầy đây... Hèn chi... Rằng em nay đă đàn bà, mâm trầu hủ
rượu đều là của hôi. Không th́ đời
nào! Đứa con gái bị đậu mùa c̣n chê rậm ŕ
thằng con trai cà khuynh, mặt em rổ có ngày ĺ, tay anh cán dá ông nội em tŕ
cũng hổng ra, huống chi con Bông
lịch sự quá đổi, nếu chưa bị chấm
mút, chưa bị xé rách màn, làm sao ba má nó chịu bắt gă
cho tôi? Vậy mà cả tháng nay tôi không thấu cái chơn lư
sờ-sờ đó. Giọng khóc thê thảm nảy giờ
của nó v́ lưu-ly nửa nước nửa dầu,
nửa thương cha mẹ nửa sầu căn duơn,
tiến thoái lưỡng nan chớ không ǵ khác. Mà tại sao
má tôi lại chủ trương cái vụ lùm xùm nầy chi
cho thêm rắc rối? Kỳ thiệt. Ruồi bay qua c̣n
biết đực cái, con Bông bị bóc vỏ, mang chuột tàu trong bụng má
tôi phải biết chớ. Tôi vói lấy một cái nạng
chống xuống đất đưa cằm dựa lên
miếng cao su lót đầu nạng để thở. Chán
quá rồi. Tôi nghe mùi mồ hôi nách của ḿnh, khăm
khẳm quen thuộc. Ngoài kia ánh lửa đuốc bập
bùng ma trơi. Trước mặt tôi một bầy con nít,
nhiều đứa ở tuốt ngoài cồn lâu lâu mới
gặp, ṭ-ṃ tọc-mạch đứng ngó chết trân chú rễ
kỳ khôi đứng c̣n không vững. Một đứa
con gái độ mười hai, mười ba xốc nách
thằng em đâu độ chừng sáu bảy tháng.
Thằng nhỏ mặt mày xổ sữa dễ
thương cách ǵ! Nó đưa tay quơ quơ như chào
mừng tôi. Tôi mỉm cười nheo mắt méo miệng
trửng giởn với nó. Nghĩ cho cùng th́ huề. Hai
đàng đều có t́ vít, một đàng mắt lé một
đàng sứt môi. Bù qua sớt lại. Thôi được,
có c̣n hơn không. Cuộc mua bán không lời không lỗ, tôi
chấp nhận. Cũ người mới ta. Ai
cười tôi chịu, thiên hạ bỏ ḿnh lượm
về chùi rửa lại xài. Tôi nhớ tới biết bao
nhiêu lần trong đêm tối tôi tưởng tượng
cái vóc dáng liền lạc chắc cứng của con Bông.
Phải hành động như một thanh niên hào phóng
rộng lượng. Phải hiểu nếu từng
hưởng được ǵ trong quá khứ th́ đối
với hiện tại sự từng hưởng đó
đă trở thành ảo giác, cho rằng có cũng
được, cho rằng không cũng xong. Ngược
lại, hưởng bằng tưởng tượng trong
quá khứ như tôi cũng có thể coi như có thiệt.
Nhứt là cái thiệt đó đương hiện diện
bên tôi và măi măi từ nay. Được chứ sao không?
Huống chi mấy cái tiếng ảnh,
vợ chồng ... của
con Bông ngọt lịm như vậy biểu ǵ mà tôi không
ừ, đ̣i hỏi ǵ mà tôi không chấp nhận? Những
tiếng đó có thần lực biến đổi tôi
tức thời thành người khác. Từ vị trí
một người xa lạ dửng dưng tôi đă 'vợ chồng thành một’ với con Bông, tôi thành nỗi vui buồn của nó, nó thành
một niềm thân thiết không thể tách rời của
tôi. Tôi bây giờ đây đă thành chỗ nương
dựa và tin cẫn của nó. Hỏi c̣n chờ ǵ nữa
chớ? Tôi mạnh dạng đứng dậy nhảy ào
tới cửa pḥng, kêu ngọt tên con Bông như một cách
thế nói chấp nhận lời nó yêu cầu. Tôi cũng
tính nói thêm con em là con anh, ḿnh sẽ cùng lo cho nó, nhưng
lụp-chụp chưa kịp hả họng th́ đă
lảo-đảo té, may mà chụp kịp được
cánh cửa, không th́ đă chỏng gọng. Lúc đó tôi
mới biết phận ḿnh bất toàn. Mới ư thức
được nguyên tắc dựa nhau mà sống. Nhưng
cũng lúc đó những âm thanh t́nh ái mà tôi vừa mới
ngân vang bên chính tai ḿnh 'cái ư
thức tạo rỡ ràng cho người t́nh' chảy
mạnh trong tim tôi, cả hai ư thức đó bằng cách nào
không biết, tức thời đỡ tôi đứng
thẳng dậy, rạng rỡ, vui vẻ, tự nhiên
như người b́nh thường. Và trời ơi! Con
Bông vẫn c̣n thùng-th́nh trong cái áo cô dâu, cái bụng
dưới một chút xíu gợn u như người
mới ăn cơm no, mặt c̣n hoen ngấn nước
mắt,
hớt-hải, xót-xa vén màn bước ra, thiệt mau
chớ không phải lựng khựng kiểu con gái mới
về nhà chồng, dang hai tay sẵn sàng đỡ tôi
đứng dậy. Rồi bàn tay tiên nga mát rượi
của nó để lên lưng tôi, qua mấy lớp áo
nặng nề h́nh thức của đám cưới tôi
vẫn nghe hơi ấm chạy tràn trề reo vui trong tim,
hỏi có sao không anh, bộ anh quên cây nạng hả?
Tôi ngó vợ mà cảm giác máu chảy
rần rần trên mặt không làm sao trả lời
được. Chúng tôi đứng kề nhau như
vậy hèn lâu. Hàng đuốc chai ngoài ngỏ cháy bùng lên sáng
tỏ hơn hồi nảy thập bội, vài cây c̣n
nổ lách tách bắn tung tóe những đóm lửa nhỏ
pháo bông chào mừng hai đứa tôi trong khi từng đoàn
châu chấu dế nhũi đương tŕnh diễn chào
mừng bằng điệu nhạc luân vũ thiêu thân. Con
Bông chúm-chím cười xẻn-lẻn. Tôi biết hai
đứa tôi đă chí-tâm ḥa đời ḿnh với nhau
kể từ giây phút đó. Thôi 'cá
trong giỏ là cá ḿnh', tôi không c̣n thấy ǵ phải
thắc mắc bầu của ai làm ǵ cho mất công mất
linh, cứ chấp nhận thực trạng với cơi ḷng rộng
mở như vậy mới mong hưởng trọn
niềm vui sau nầy. Tiếc tiếc cho cái thằng
mắc toi nào đó đang tay đạp đổ hạnh
phúc của ḿnh khi quất ngựa chuối truy phong. Tôi, tôi
sẽ vui với những ǵ nó đang tâm bỏ lại không
phải v́ cái h́nh hài của con Bông tôi từng ao ước
mà chính v́ cử chỉ chăm
sóc lo lắng của nó vừa rồi. Từ đây tôi
thật sự trút bỏ xuống đất niềm
bất hạnh của đời ḿnh bằng sự giúp
sức của bàn tay âu yếm đó.
Tôi đẩy nhẹ con Bông trở vô
buồng, nó quay lưng đi, kiểu quy phục,
nương dựa. Đưa tay tiếp cặp nạng do
má tôi trao tới, tôi bắt thóp được nụ
cười của bà, một nụ
cười của người đương lo âu phập
pḥng bỗng biết được ḿnh thoát nạn,
một nụ cười biểu đồng t́nh một
chuyện ǵ đó không được tốt lắm, cái kiểu bà làm lơ hồi đó khi
biết tôi làm ngang giựt con dế lửa của con
một người tá điền hay khi khổng khi không tôi
dở chứng thoi thằng nào đó một thoi thiếu
điều sặt máu mũi rồi đứng
cười. Một luồng ánh sáng chói chang như lằn
sét đánh trước khi trời gầm bừng lên trong óc
tôi, nối kết lại tất cả các dữ kiện
từ lâu tưởng chừng không có ǵ liên lạc:
thằng Quang với con Nhàn rũ nhau ra đi mặc
dầu dàn cảnh trước-sau để che mắt thiên
hạ, ông bà Hương giáo Hải quá thất vọng
đến nỗi không cần giữ ǵn phong cách của
ḿnh cố tạo bấy lâu nay, cha mẹ tôi ngấm
ngầm xào-xáo rồi chịu nhịn nhục nghe chửi
bới xỏ-xiên cuối cùng dẹp bỏ tự ái
chấp nhận làm sui hạ ḿnh với ngươ`i
từng là kẻ ăn người làm, con Bông có bầu và
câu nói của bà d́ nó lá rụng về cội, ba tôi nhứt
quyết từ thằng Quang, câu nói úp úp mở mở
của bà già nhứt cử tam
tứ tiện... Tôi biết hết. Tôi biết má tôi
xẩu-ḿnh biết bao nhiêu đêm để lo tính kế
vẹn toàn cho cả trăm cả ngàn chuyện trái
nghịch nhau như vậy. Mẹ! Ḷng mẹ bao la như
bầu trời; lai láng như nước trong nguồn, vô
tận tuyệt, tới bây giờ con mới cảm
nhận được một cách cụ thể. Tôi ngó
mẹ bằng cặp mắt cảm ơn như hồi
c̣n nhỏ khi té được bà ẳm lên ôm ấp trong
ḷng nựng nịu. Bà già tôi nở nụ cười thiệt
hiền, thiệt bao dung, cặp mắt rực lên một
trời thương mến.
4. Tôi khoát màn
bước hẵn hoi vô pḥng hợp cẩn. Cặp mắt
hột nhản chờ đợi tôi nói một câu ǵ. Bàn tay
tự tín của người chồng vổ vổ nhẹ
lên bả vai con vợ ḿnh. Căn
duơn nầy ai bứt cho rời, ông tơ ổng buộc dẫu lên trời cũng theo. Tôi sung
sướng ngụp lặn trong hai niềm vui
đương vây chặt, quên lửng phần số
đen đũi từng đeo đẳng triền miên,
quên lửng cái nạng như cục đá tảng cột
trên lưng người tù khổ dịch, từ
trước nhẫn nay.
Nguyễn Văn Sâm
(San Marcos, Texas,
March 1997)