Phần
I: Luân Lư Giáo Khoa Thư
GIA
TỘC LÀ G̀?
Cha dạy con
(ảnh Quốc Văn Giáo Khoa Thư)
Bài ”Gia Tộc”là bài mở đầu nói về ”bổn
phận đối với gia tộc” trong Luân Lư Giáo Khoa
Thư, có tánh cách khai tâm, vỡ ḷng.
Gia tộc là ǵ ?
Tác giả Luân Lư Giáo Khoa
Thư dạy rằng :
“Người ta ai cũng có gia
tộc, nghĩa là có ông bà, cha mẹ, chú bác, cô d́, anh em,
chị em. Ta khôn lớn lên, ta học tập
được thành người, cũng nhờ có gia
tộc”.
Gia tộc nói chung là họ hàng cùng huyết thống,
mà tác giả đă kể ra thật dễ hiểu, dễ
nhớ, trẻ con dễ h́nh dung. Tuổi thơ khó phân
biệt chú bác, cô d́. Lớn lên người học tṛ qua
thực tế cuộc sống sẽ phân biệt ra : chú là
em của cha, bác là anh của cha (nói theo miền Nam); cô là
chị hay em gái của cha, d́ là chị hay em gái của
mẹ. Tiếng xưng hô của người ḿnh xem ra rơ
ràng và thứ bậc quá. Ở
Âu Mỹ họ không có được như ta, có lẽ do
họ không có nếp sống, cấu trúc dựa vào nền
tảng gia đ́nh, mà nặng nề về cá nhân(?).
Ra hải ngoại, tinh thần gia tộc của
người ḿnh do hoàn cảnh, khác hẳn lúc ở quê nhà.
Nhưng nói ǵ th́ nói, người Việt ḿnh thành công
nhiều ở hải ngoại nhờ biết dựa vào
nền tảng gia đ́nh, gia tộc.
Gần một thế kỷ trước, tác giả Luân
Lư Giáo Khoa Thư khẳng định: ”Ta học tập được thành người
cũng nhờ gia tộc”. Xem ra giờ nầy c̣n
đúng, nhứt là đối với người hải
ngoại. Cha mẹ Việt Nam quan niệm chữ ”thành
người”không phải là đủ 18 tuổi, mà
phải có vợ có chồng, sanh con đẻ cái, có nhà
cửa cơ ngơi... Những ai là cha là mẹ chắc
chia sẻ được với tác giả của Luân Lư
Giáo Khoa Thư.
Con hơn cha là nhà có
phước
Người cha trong xă hội Việt Nam luôn là căn
bản, có tánh cách quyết định tương lai con
cái. Nên mới có câu :
Con không cha như nhà không
nóc.
Con có cha như nhà có nóc
Vai tṛ người cha luôn tiêu biểu, gương
mẫu, vạch đường cho con cái. (Trường
hợp gia đ́nh tổng thống Kennedy, tổng thống
Bush ... gần giống như
phong cách Việt Nam).
Tác giả Luân Lư Giáo Khoa Thư, tiểu dẫn một
gia tộc như sau :
”Nhà tôi có ông bà, cha mẹ, anh em và chị em tôi. Cha tôi
th́ đi làm để nuôi cả nhà. Mẹ tôi th́ trông nôm
dạy bảo chúng tôi và coi sóc việc trong nhà. Chúng tôi lúc
nào cũng nết na dễ bảo, để cho ông bà cha
mẹ được vui ḷng”.
Luân Lư Giáo Khoa Thư mô tả gia tộc thời xưa
chỉ có người cha đi làm, nay th́ khác, cả cha
mẹ phải đi làm, nhứt là ở Mỹ, mới có
đủ lo cho gia đ́nh. Và may mắn thay các gia đ́nh Việt
Nam nào c̣n ông bà, ở nhà trông nôm cháu, đóng vai ”nội
tướng”. Cái nầy người Mỹ khác ta, họ
không có cảnh bà trông cháu.
Việc dạy dỗ con cái ở nhà thường là
nhiệm vụ của người mẹ, nên tánh t́nh,
nếp sống, ăn ở đối xử, nói chung
của con cái chịu ảnh hưởng nơi
người mẹ rất nhiều.
Con hư tại mẹ,
cháu hư tại bà
Người ḿnh dạy con cái trước hết là
phải vâng lời, nết na, dễ bảo, lễ phép.
Cá không ăn muối cá
ươn,
Con cải cha mẹ trăm điều
con hư.
Hay
- Áo mặc sao qua khỏi
đầu.
Giáo dục ở đây, Huê Kỳ, khuyến khích
trẻ con ”phát triển tự do”. Ở một xă hội
đa chủng tộc, đa văn hóa như thế mà
người Việt Nam ḿnh biết sống dựa vào gia
tộc nên gia đ́nh bền vững.
Trong phần kết Luân Lư Giáo Khoa Thư viết :
“Kể cả trong họ th́ có chú bác, cô d́, anh em,
chị em họ, là những người cùng máu mủ
với tôi”.
Gia tộc kết nối với nhau bằng máu mủ
tức là huyết thống.
- Một giọt máu
đào hơn ao nước lă.
Qúi báu thay là t́nh nghĩa do huyết thống gia
đ́nh, gia tộc, và quư hơn nữa là t́nh nghĩa
đồng hương, đồng bào của người
Việt Nam.
Nhưng nếu cái ǵ cùng ”đồng hương
ủng hộ đồng hương” hay ”người
Việt bầu cho người Việt”th́ xem chừng
quá đáng chăng ?
Tinh thần gia tộc là tốt, nhưng nếu quá
đáng sẽ thành hẹp ḥi, cuộc bộ, địa
phương !