“Vía Thần Tài” vào mùng 10 Tết, phải chăng là thủ đoạn nhằm làm mờ đi/xóa bỏ một truyền thống của nước Nam?
Nguyễn Chương

1. Quí bạn có biết: tục thờ “vía Thần tài” là tục của người Tàu, diễn ra vào mùng 5 Tết. Ở đây, tôi không bàn tục lệ này, gọi là tôn trọng phong tục mỗi dân tộc.

Đây, không đề cập những năm trước, mà nói ngay năm nay 2022 cho “nóng”: một số tờ báo trong nước đăng là ngày vía Thần tài có sự xê dịch, rơi vào mùng 10 tết (?).

Một sự láo toét không thể tưởng! Tôi đăng kèm đường link về ngày vía Thần tài (god of wealth) tại China năm 2022, quí bạn vào đọc sẽ thấy: vẫn đúng răm rắp theo thông lệ là mùng 5 tết (ngày 5 tháng 2 năm 2022)! (Chinese New Year 2022: God of Wealth Day is on Saturday, February 5, 2022).

2. Vì sao có sự “tính toán” cho ngày vía Thần tài rơi vào mùng 10, tại Việt Nam?

Trong khoảng hai mươi năm trở lại đây, “vía Thần tài” của Tàu được quảng bá rần rộ tại VN, thậm chí còn thổi bong bóng cho rằng đây là tín ngưỡng dân gian của người Việt (!). Mưa lâu thấm đất, với hệ quả là có không ít người VN ưng cúng bái “vía Thần tài”.

Mà những ai ưng cúng bái “vía Thần tài”, nếu theo đúng tục lệ Tàu vào mùng 5 tết, nói nào ngay, cũng coi như chuyện tín ngưỡng cá nhân. NHƯNG, quí bạn chú ý, riêng-tại-Việt-Nam “vía Thần tài” được sắp xếp vào mùng 10 tết!

Mùng 10 tết, xin quí bạn chú ý, theo đúng TẬP TỤC CỦA NGƯỜI NƯỚC NAM, là ngày cúng đất đai (“ông Địa”), với ý nghĩa nhân văn là tạ ơn các bậc tiền nhân đã khai khẩn.

Xin nói về Nam Kỳ, mùng 10 tết, tưởng nhớ công lao các bậc đi-mở-đất. Trong lễ vật dâng cúng, có món cá lóc nướng trui - một sản vật đáng nhớ hết sức: tuy là đơn sơ, bình dân, nhưng đây là món mà các bậc tiền nhân mở cõi đất phương Nam thường dùng.

3. Kéo lùi ngày vía Thần tài rơi vào mùng 10, và được một số báo chí loan tin rần rần về ngày vía này.

Hệ quả? Ngày cúng đất đai theo truyền thống của người nước Nam bị làm mờ đi, thay vào đó là thông tin về vía Thần tài.

Từ chỗ làm mờ nhòe đi, cho đến lúc người trong nước chỉ còn biết mùng 10 tết là “vía Thần tài” (gốc gác từ Tàu) mà quên mất tục lệ của chính dân tộc là “TẠ ƠN TIỀN NHÂN ĐI MỞ ĐẤT” - vâng, sẽ còn bao lâu nữa thì tập tục người nước Nam tạ ơn tiên tổ vào mùng 10 tết sẽ biến mất?

Xin được nhắc lại cho quí bạn cùng lưu ý: vía Thần tài vốn dĩ là mùng 5 lại được “tính toán” biến thành mùng 10 - chỉ riêng tại VN (còn bên Tàu, vẫn là mùng 5)!


Dự án bảo tàng lịch sử khẩn hoang ở đất phương Nam.

Món ăn thời khẩn hoang, cá lóc nướng trui, là món không thể thiểu được trong ngày cúng đất đai mùng 10 tết (tạ ơn tiền nhân khẩn hoang.