Đài truyền hình Sài Gòn và đài truyền hình Mỹ AFVN
Ở thời đại chúng ta, khoa học kỹ thuật phát triễn như vũ bão. Sau năm 1975, vi tính và nhất là mạng Internet đã thay đổi cục diện thế giới, đem mọi người trên năm châu gần lại với nhau, thúc đẩy phong trào dân chủ phát triễn mạnh mẽ. Cùng với mạng Internet thì phương tiện truyền thông mà chiếc điện thoại di động cũng mang lại sức mạnh không kém, đã góp phần thay đỗi lối sống của nhân loại. ngày xưa muốn biết tin tức bạn bè, người thân ở xa thì phải gởi thơ, nếu nhà nào có tiền thì có điện thoại bàn ngày nay chỉ cần một cú điện thoại di động là chúng ta biết hết tin tức khỏi phải cần đi xe tới thăm hay gởi thơ điện thoại. Sở dĩ tôi phải dài dòng đôi chút trước khi nói về chuyện truyền hình là vì những phát kiến này cũng như truyền hình xưa kia đã thay đổi nền văn hóa nhân loại như thế nào. Thật ra còn một phát kiến khoa học kỹ thuật nữa là máy điện toán sau này là máy vi tính cũng đã có ở Việt Nam từ thập niên 60 rồi nhưng thời đó nó chỉ được dùng cho các cơ quan quan trọng của chính phủ như Bộ tổng tham mưu, các cơ quan thống kê, bộ giáo dục,...chứ không phổ biến vì nó còn quá cồng kềnh.
Câu chuyện truyền hình ở đây là câu chuyện tôi nói về thời đại của thế hệ chúng ta, của những người đã học trường Lê Quý Đôn nói riêng và những người cùng thế hệ chúng ta đang sống trong và ngoài nước. Đó là một phát kiến đã có ành hưởng và làm thay đổi phần nào đời sống tinh thần của người dân miền Nam trước ngày 30 tháng 4.
Truyền hình ở đây là nói về truyển hình THVN của Sài Gòn và truyền hình AFTV của quân đội Mỹ tham chiến tại Việt Nam. Có lẽ truyền hình xuất hiện lần đầu tiên ở Việt Nam là tại phòng thông tin của Mỹ tại công trường Lam Sơn tức là khu cafeteria Rex năm 1962. Tôi nhớ lúc đó dân Sài Gòn bu nghẹt để xem một công nghệ còn quá mới mẽ đối với họ. Máy truyền hình lúc đó được gắn trên chân cao, khoảng 14 inches, phát hình màu. Máy được kết nối bằng dây cáp truyền tãi, lúc tôi được xem là đang phát chương trình trượt tuyết. Đến năm 1965 khi quân đội Mỹ trực tiếp tham gia vào chiến tranh Việt Nam, thì một đài truyền hình dùng để phục vụ cho quân đội là việc cần thiết và chính quyền VNCH cũng có quyết định thành lập một đài truyền hình quốc gia cho mình và VNCH là một trong những quốc gia Đông Nam Á đầu tiên có đài truyền hình.
Đây là một đoạn nhật ký của đài Mỹ ghi lại giai đọan đầu thử nghiệm:
1962
- July 6 – Radio Hanoi begins sending propaganda broadcasts targeting the American troops numbering around 6,000.
- August 15 – AFRTS signs on at the Rex hotel using a WWII transmitter that had been stored in the Philippines.
- February 11 – AFRTS stations worldwide are ordered to broadcast a program prepared by the United States Information Service titled “Today’s Analysis of Events from Washington.” Most stations dislike the obvious propaganda and the threat of news management.
- November 22 – President Kennedy assassinated. AFRTS stations around the world carry the continuous information from the U.S. by either cable or short-wave through the funeral, the mood remains quiet for several days afterward.Sometime in 1963 they moved to the Brink BOQ.
- February 21 – Secretary McNamara issues the charter for the Information School to open.
- October – The staff at AFVN now reached a strength of 17 full-time personnel
- December 24 – The VC set off a bomb and destroys the studio, killing two and injuring others. The Radio begins transmitting 20 minutes later using backup equipment.
1965
- February – AFRS went from 18 to 24 hrs a day.
- May – Work begins on the Blue Eagle’s (Project Jenny), flying radio and television stations for use in Vietnam using C-121 Super Constellations.
- September – Department of Defense Information School opens at Fort Benjamin Harrision.
- October – At MACV request, Blue Eagle I deploys to Saigon to perform an airborne radio relay broadcast of the World Series. Audio originated at AFRTS-LA, then by landline to VOA transmitters at Delano, Cal., then by short-wave to Vietnam, picked up aboard Blue Eagle I while flying orbit around Saigon-then re-broadcast on AFRS AM broadcast Frequency.
- November – Blue Eagle II conducts worlds first airborne TV broadcast flying around the DC beltway. In preparation for Vietnam TV broadcasts and in conjunction with DC WRC-TV (channel 4) two thirds of a movie was broadcast from WRC-TV -at which time WRC-TV dropped off the air, the remainder of the movie was broadcast from Blue Eagle II.
- December 2 – Deputy Secretary of Defense Cyrus Vance approves plans for the establishment of ground television facilities in Saigon and on December 24, the U.S. and Vietnamese governments officially authorize AFRTS to begin operations.
- December – Blue Eagle II (first TV bird) arrives in Saigon, but testing is delayed due to the Vietnamese Government required a channel change in the allocated frequency band for U.S./South Vietnamese TV operations.
- January – Blue Eagle III (second TV bird) arrives in Saigon and conducts the first operational dual channel TV broadcast in Vietnam.
- January 30 – Blue Eagle III is used to record the intro TV broadcast for AFVN. The aircraft was placed next to the Tan Son Nhut Operations building and camera cables were connected from inside the aircraft to the operations center. U.S. Ambassador Henry Cabot Lodge, RVN Premier Nguyen Cao Ky and General Westmoreland taped a opening message for the first AFVN & THVN broadcast flight.
To the amazing Blue Eagle Crews and the History they made
In October 1965, a US Navy aircraft equipped as an airborne broadcast station performed an airborne radio relay broadcast of the World Series over South Vietnam becoming the worlds first operational airborne broadcast station. In February of 1966, television arrived on the scene inSouth Vietnam and another new page went into the broadcasting history book. TV shows were broadcast on Channel 11 for AFVN (the American Forces Vietnam Network), and on Channel 9 for THVN TV (the official station of the Republic of Vietnam). TV was broadcast from U.S. Navy NC-121J (Super Constellation) aircraft. These aircraft were known as Blue Eagles and operated as Project Jenny. The aircraft were assigned to the U.S. Navy aviation squadron VXN-8 (originally OASU) home based at the Naval Air Test Center, Patuxent River, Md. Two Blue Eagle aircraft were based at Tan Son Nhut AB in Saigon to provide TV broadcast services for AFVN and THVN. A third aircraft was based atDaNang AB to provide airborne PSYOPS radio broadcast services for MACV-SOG. This web page is dedicated to the guys who designed, built and flew those Blue Eagle aircraft from 1965 to 1970 and to Captain George Dixon USN (deceased), the founding father of Project Jenny.
Trụ sở thu hình lúc đầu dùng chung cơ sở của Trung tâm Điện ảnh Quốc gia số 9 trên đường Thi Sách, đến năm 1967 thì tách ra thành Phòng Điện ảnh và Phòng Truyền hình riêng. Đài Truyền hình chuyển về số 9 đường Hồng Thập tự, Sài Gòn. Giám đốc đầu tiên của Đài Truyền hình Việt Nam là Trung tá Đỗ Việt, Phó Giám đốc là Lê Hoàng Hoa.
Bắt đầu từ năm 1972 và hoàn tất năm 1973 sau Hiệp định Paris đài tiếng Anh AFVN giảm hoạt động rồi chấm dứt hẳn ngày 22 Tháng Ba. Máy móc và thiết bị kỹ thuật chuyển giao cho THVN.
Đây là một đoạn nhật ký của đài AFVN còn ghi lại:
1972
- February – US Troops begin the withdrawal from Vietnam, with this action AFVN begins to close a number of stations. Hue and Qui Nhon are the first to go off the air the equipment is turned over to THVN. (Vietnamese Government TV)
- April – Cam Ranh Bay closes down its operation
- June – Nha Trang ceases to transmit.
- Much of the equipment from the deactivated stations is turned over the Vietnamese government or returned to the United States. Saigon is the last AFVN station to close. Robert Morecook did the last tv newscast, Tom Fowlston did the last radio newscast. On March 22, LTC Harold Hutchison, the Last Commander of AFVN transmitted the final message to AFRTS “AFVN ceased as of 2400 hours 22 March, 1973”.
Đài Truyền hình còn cho phát những chương trình dân vận và quân vận của Chiêu hồi. Phát ngôn viên đài truyền hình có Tuyết Mai, Mai Liên, Nguyễn Đình Khánh.
Cụ thể các chương trình giờ dây tôi còn nhớ là:
- Ca nhạc: Tiếng tơ đồng, Bảo Thu, Việt Tuấn, Tạp lục Tùng Lâm, Hoàng Thi Thơ,…
- Kịch nói: Vũ Đức Duy, Kim Cương, Thẩm Thúy Hằng, Tân Dân Nam, Sống (Túy Hồng), Chương trình lúc 0 giờ,...
- Thiếu Nhi: Tuổi Xanh (của bà Kiều Hạnh)
- Hoạt hình: Astro boy
- Phim truyện: Belthagore, Chú Ba Tô, Những người lướt gió,...
- Cải lương: Kim Chung, Dạ Lý Hương, Thanh Minh Thanh Nga, Phụng Hảo, Hương Mùa Thu,...
Còn đài của Quân đội Hoa Kỳ Phát trên băng tần 11, là đài phát truyền hình màu nhưng lúc đa số TV là đen trắng chỉ có số ít trong cơ quan Mỹ mới có máy màu cho nên dân VN mình cứ thắc mắc tại sao đài Mỹ lại rõ nét trong veo còn đài VN thì hình không rõ bằng.
Một số chương trình của đài AFVN tôi còn nhớ:
- Ca nhạc: Ad Sullivan show, Red Skelton show, Chương trình của ban strawberry four (VN), Chương trình của Bob Hope.
- Tài liệu: Almanac, science and fiction.
- Phim truyện:
- Cao bồi: Gunsmoke, Bonansa, high chaperal, Wild wild west.
- Điệp vụ: Mission impossible. Hawai five o.
- Điệp vụ hài: Get smart
- Giả tưởng: Lost in space, star trek
- Giả tưởng hài: My favorite martian
- Hài: Blondie, Bedwhitched, Adam family
- Xã hội: The fugitive
- Chiến đấu: Combat với diễn viên Vic Morrow và Rick Jason. Twelve o’clok high, Assault (chiếu giai đoạn cuối trước khi ngừng phát sóng)
- Batman (thứ tư bị bắt, thứ năm thoát ra) Phim này thời lượng có 30 phút
- Hoạt hình: Peanut, Flinstones
- Phim truyện: Saturday night movies (chiếu ban đêm), Sunday movies (chiếu 13h)
- Chương trình dạy tiếng Việt do Mai Lan phụ trách
Phần sau tôi sẽ đề cập tới một bộ phim khoa học giả tưởng mà một thời chúng ta đều biết phát trên đài truyền hình Mỹ là bộ phim Star trek. Khán giả miền Nam thường gọi là phim “lỗ tai lừa”.
Một số video cip về các buổi phát hình của đài truyền hình AFVN tại Việt Nam:
Tin tức hàng ngày trên truyền hình AFVN (tôi chỉ trích một phần của video clip này vì rất dài)
Trực tiếp cuộc đổ bộ xuống mặt trăng ngày 20 tháng 7 năm 1969, lúc đó tôi cũng được xem buổi phát hình này (trích một phần)