Ngày chủ nhật 24/8/2014 lúc 2 giờ trưa tại Viện Việt Học, khoảng mấy chục người đã đến tham dự buổi ra mắt cuốn sách Bước Đường Của Cải Lương của tác giả Nguyễn Tuấn Khanh.

Giới thiệu chương trình là chị Kim Ngân, hiện đang điều hành Viện Việt Học. Hai diễn giả là giáo sư Trần Văn Chi và nhà văn Nguyễn Văn Sâm nói về nguồn gốc của cải lương và những kỷ niệm liên quan đến bộ môn nghệ thuật sân khấu Miền Nam này.

Tác giả Nguyễn Tuấn Khanh trình chiếu những đoạn phim tài liệu về các tuồng tích hát bộ, cải lương năm cũ và sau đó trả lời một số câu hỏi của người tham dự về cải lương.

Cuốn sách Bước Đường Của Cải Lương dày 326 trang, hình bìa trước in lại hình một cuốn sách đã xuất bản năm 1916 chủ đề đờn ca tài tử. Hình bìa sau là đĩa hát Vọng Cổ Hoài Lang thu âm vào năm 1922 của Thầy Năm Tú Mỹ Tho.

Tác giả Nguyễn Tuấn Khanh là chuyên viên điện toán của trường đại học San Jose University, đã sưu tập nhiều tài liệu về bộ môn cải lương qua máy vi tính, các cuốn sách báo cũ của Miền Nam và mua được một số bưu thiếp cũ cùng các bản đờn ca và tuồng cải lương đã ấn hành năm xưa để viết thành cuốn Bước Đường Của Cải Lương. Những tài liệu này đã tạo giá trị cho cuốn sách và giúp cho độc giả hiểu thêm về sự ra đời của bộ môn cải lương.

Cuốn sách dẫn người đọc đi từ Hát Bội đến Nhạc Tài Tử, đến Nhạc Tài Tử và Nhạc Tây (1900), Nhạc Tài Tử Lên Sân Khấu, Ca Thay Phiên, Cải Lương Kịch Xã, Ca Ra Bộ, Cải Lương Hát Bội (1917) rồi đến sự ra đời của Cải Lương vào năm 1920.

Phần 2 của cuốn sách dành nhiều trang để nói về bản Dạ Cổ Hoài Lang của tác giả Cao Văn Lầu. Bản hát này được coi là nguồn gốc khai sinh các bản vọng cổ mùi mẫn không thể thiếu trên sân khấu cải lương.

Dạ Cổ Hoài Lang có nghĩa là đêm nghe tiếng trống nhớ người yêu. Từ Dạ Cổ Hoài Lang biến thành Vọng Cổ Hoài Lang rồi rút gọn lại Vọng Cổ. Theo tác giả thì Vọng Cổ nghĩa là nhớ đến tiếng trống chứ không phải là nhớ đến cái gì xưa cũ. Chữ Cổ ở đây là tiếng trống.

Học giả Vương Hồng Sển đã viết: “Cải lương là đứa con không cha nên mạnh ai muốn khai tên cha mẹ và khai năm sanh tháng đẻ làm sao cũng được.”

Muốn mua sách Bước Đường Của Cải Lương, xin liên lạc tác giả Nguyễn Tuấn Khanh ở email: ntkhanh@viethoc.com. (T. Sơn)